2. Baha’i là một tôn giáo đa tôn giáo, có nguồn gốc từ Iran vào thế kỷ 19. Tôn giáo này tôn trọng tất cả các tôn giáo khác và coi chúng là các hệ thống tôn giáo khác nhau của cùng một Thượng Đế. Tôn giáo Baha’i tại Việt Nam bắt đầu phát triển vào những năm 1950 và hiện nay đã có hơn 7.000 tín đồ tại Việt Nam.1. Sự hình thành và phát triển của tôn giáo Baha’i tại Việt Nam2. Baha’i là một tôn giáo đa tôn giáo, có xuất
Tôn giáo Baha’i được thành lập năm 1863 tại Ba Tư (hiện nay là Iran) bởi Mirza Husayn Ali (1817 – 1892), được tín đồ gọi là Baha’u’llah (nghĩa là sự vinh quang của Thượng đế). Sau khi ra đời, tôn giáo Baha’i đã bị chính quyền Ba Tư cố gắng dập tắt, Baha’u’llah bị bắt và bị giam giữ tại nhiều nơi, cuối cùng là tại Akka (nay là Israel) trong khoảng 24 năm. Trong thời gian đó, Baha’u’llah đã chỉ định hai thành phố Akka và Haifa làm trung tâm tâm linh và quản lý của đạo Baha’i. Sau khi qua đời, ông được chôn tại Haifa (Israel) vào năm 1892. Lăng mộ của Baha’u’llah là nơi linh thiêng nhất và là trung tâm hành hương của đạo Baha’i.
Theo Lời Phật tìm hiểu, sau khi Baha’u’llah qua đời, quyền lãnh đạo được truyền sang cho con trai trưởng của ông là Abbas – Effendi, còn được gọi là Abdu’ l – Baha (1844 – 1921). Trước khi qua đời, Abdu’l – Baha đã chỉ định cháu của mình là Shoghi – Effendi (1897 – 1957) làm Giáo hộ và thủ lĩnh tinh thần của đạo Baha’i. Sau khi Shoghi – Effendi qua đời, quyền lãnh đạo được chuyển sang một Hội đồng quốc tế và từ đó, hệ thống tổ chức của đạo Baha’i đã được hình thành và phát triển vững chắc.
Vào năm 1948, Tổ chức Baha’i quốc tế đã được chính thức công nhận là một tổ chức phi Chính phủ và hoạt động trong lĩnh vực hỗ trợ phát triển. Sau đó, vào tháng 5/1970, họ được bổ nhiệm làm cố vấn tại Hội đồng kinh tế – xã hội Liên hợp quốc (ECOSOC). Đại diện tôn giáo Baha’i đã được bầu là Chủ tịch các Uỷ ban của Tổ chức phi chính phủ tại Liên hợp quốc. Bên cạnh đó, Tổ chức Baha’i còn có mối quan hệ chặt chẽ với các tổ chức khác của Liên hợp quốc như Tổ chức y tế thế giới (WHO), Chương trình môi trường của Liên hợp quốc (UNEP), Quỹ trẻ em của Liên hợp quốc (UNICEF)… Hiện nay, tôn giáo Baha’i có hơn 6 triệu tín đồ tại 235 quốc gia và vùng lãnh thổ, đại diện cho hơn 2.100 sắc tộc và chủ yếu ở các nước Hồi giáo. Trong đó, Ấn Độ là quốc gia có số lượng tín đồ Baha’i đông nhất thế giới với khoảng hơn 2 triệu người.
2. Quá trình thích nghi và tiến bộ của đạo Baha’i tại Việt Nam
Vào ngày 18/02/1954, bà Shirin Fozdar (một phụ nữ đến từ Ấn Độ) cùng với con trai và con dâu đã đến Sài Gòn để truyền giáo. Ngày 21/4/1955, Hội đồng Tinh thần Baha’i đầu tiên đã được thành lập tại Sài Gòn và được chính quyền địa phương công nhận. Vào đầu năm 1975, tín đồ tôn giáo Baha’i đã đạt số lượng lên đến khoảng 205.000, trong đó có khoảng 30.000 người Chăm, người Thượng và người Nùng, cùng với 687 Hội đồng Tinh thần địa phương.
Sau ngày giải phóng miền Nam (30/4/1975) hoạt động của cộng đồng Baha’i giảm dần trong 2 năm và dừng lại vào năm 1977.
Vào tháng 11 năm 1991, Ban vận động hợp thức hoá của tôn giáo Baha’i đã được thành lập và đề nghị cho chính quyền TP. Hồ Chí Minh cho phép tín đồ đạo Baha’i tại đây có thể sinh hoạt bình thường. Ngoài ra, Ban vận động hợp thức hoá còn kết nối và liên lạc giữa các tín đồ tôn giáo Baha’i trên toàn quốc và gửi đơn xin đăng ký sinh hoạt tôn giáo đến Ban Tôn giáo Chính phủ. Hiện nay, tôn giáo Baha’i đã có mặt ở 45 tỉnh, thành phố với hơn 6.000 tín đồ, chủ yếu tập trung ở các tỉnh, thành phố từ miền Trung trở vào. Ngoài ra, tôn giáo Baha’i cũng có mặt ở nhiều tỉnh, thành phố miền Bắc như Hà Nội, Phú Thọ, Hoà Bình,…
Vào ngày 28/3/2007, Cộng đồng tôn giáo Baha’i Việt Nam đã được phê duyệt đăng ký hoạt động tôn giáo. Sau đó, vào ngày 14/7/2008, Trưởng ban Ban Tôn giáo Chính phủ đã thừa uỷ quyền của Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định công nhận tổ chức tôn giáo này. Tính đến năm 2021, Cộng đồng tôn giáo Baha’i Việt Nam đã có 14 kỳ đại hội (mỗi kỳ kéo dài 01 năm).
3. Đạo lý của đạo Baha’i
Giống như các tôn giáo khác, tín đồ đạo Baha’i tin rằng tất cả các tôn giáo trên thế giới được tạo ra bởi Thượng đế. Thượng đế đã gửi nhiều sứ giả trước đây như Abraham, Moses, Jesu, Muhammad,… Để dạy cho nhân loại biết cách tìm hiểu và thờ phụng Thượng đế cũng như sứ giả của Người trong thời đại ngày nay là đức Baha’u’llah. Giáo lý cơ bản của đạo Baha’i là:
– Thượng đế là Đấng tối cao duy nhất.
– Tất cả các tôn giáo đều có chung một nguồn gốc thiêng liêng.
– Mọi người đều thuộc một gia đình, gia đình nhân loại, vì đều là con của Thượng đế.
Theo tôn giáo Baha’i, đức Baha’u’llah đã giao cho tín đồ trách nhiệm đưa giáo lý của mình đến toàn bộ nhân loại bằng lời nói và lời gương mẫu, không được ép buộc. Tín đồ Baha’i chỉ chia sẻ giáo lý cho những người có ý muốn tìm hiểu, không ép buộc khi có ai không muốn nghe.
Được thành lập vào năm 1873 tại Iran. Tuy nhiên, do bị chính quyền Iran coi là một phong trào nguy hiểm, nên các tín đồ Baha’i bị bắt giữ và bị đàn áp. Sau đó, nhiều người Baha’i đã chạy trốn sang các nước khác và tôn giáo này đã lan rộng khắp thế giới.4. Luật pháp tôn giáo Baha’i được thành lập vào năm 1873 tại Iran. Tuy nhiên, vì bị chính quyền Iran xem là một phong trào nguy hiểm, nên các đạo hữu Baha’i bị bắt giữ
Về việc cầu nguyện: Các tín đồ tôn giáo Baha’i từ 15 tuổi trở lên hằng ngày cầu nguyện vào buổi sáng bằng Thánh kinh được truyền lại bởi Baha’u’llah. Kinh cầu nguyện này yêu cầu mọi người đọc riêng lẻ, không được đọc liên tục các kinh khác, trừ khi cầu nguyện trong tang lễ. Baha’u’llah đã tập trung nhiều điều giáo huấn của mình vào trong 150 tác phẩm với một số nguyên lý quan trọng sau:
Nguyên tắc cốt lõi giáo lý của Baha’u’llah là sự thống nhất của nhân loại. Sự thống nhất toàn cầu là giai đoạn cuối cùng trong quá trình tiến hoá của con người, và nó sẽ được thực hiện dựa trên sự hiểu biết của mỗi cá nhân về nguyên tắc tâm linh quan trọng này.
Việc khám phá sự thật một cách độc lập đòi hỏi sự nỗ lực của con người hơn là việc tin tưởng mù quáng vào những giáo điều do người khác truyền đạt.
Tất cả các tôn giáo lớn trên thế giới đều có điểm chung là nguồn gốc thiêng liêng. Được sáng lập bởi Thượng đế ở các vùng đất và thời kỳ khác nhau, phù hợp với nhu cầu và tiến bộ của con người.
Sự cân bằng tối quan trọng giữa khoa học và tôn giáo: Theo Baha’u’llah, tôn giáo và khoa học phải cùng tồn tại hài hòa với nhau. Tôn giáo đích thực và khoa học đích thực không bao giờ đối lập với nhau. Cả hai đều là những yếu tố hỗ trợ cho sự thật.
Nguyên tắc bình đẳng giới: Baha’u’llah đã tuyên bố nguyên tắc bình đẳng giới. Điều này không phải là một niềm hy vọng tôn giáo hoặc một lý tưởng, mà được coi là một yếu tố cơ bản trong tôn giáo Baha’i. Nguyên tắc bình đẳng này được bảo vệ bởi pháp luật, đòi hỏi mọi người được đối xử công bằng và có cùng một tiêu chuẩn giáo dục, cũng như sự bình đẳng trong xã hội.
Loại bỏ mọi định kiến: Cách thức hiệu quả để loại bỏ định kiến là nhận thức về sự đoàn kết của nhân loại. Khi một cá nhân nhận thức được tình thống nhất của con người, họ có thể vượt qua những định kiến của chính mình.
Giáo dục cơ bản là bắt buộc: Kiến thức là món quà tuyệt vời nhất mà Thượng đế trao cho mọi người, và những người không có cơ hội tiếp cận với kiến thức sẽ sống một cuộc đời bị giới hạn hơn so với những người khác.
Sự thống nhất nhân loại và tạo ra một thế giới hòa bình là những giá trị cốt lõi của giáo lý Baha’i về hoà bình thế giới.
Về việc truyền đạo: Tôn giáo Baha’i không có quyền lực chính quyền, do đó việc truyền giáo là nhiệm vụ của tất cả các tín đồ.
Về chuyện hôn nhân và gia đình: Hôn nhân được thực hiện khi cả hai bên đồng ý và được cha mẹ cho phép (nếu cha mẹ còn sống). Lễ cưới được tổ chức đơn giản, cô dâu và chú rể đọc một bài thơ đã được chuẩn bị trước đó trước hai nhân chứng được Hội đồng tinh thần địa phương chấp thuận và cấp giấy kết hôn, ngoài ra còn phải tuân theo quy định pháp luật của đất nước đó. Tín đồ Baha’i được tự do lựa chọn người kết hôn mà không phân biệt màu da, chủng tộc hay tôn giáo. Tuy nhiên, luật của tôn giáo Baha’i cấm ly dị và Hội đồng tinh thần địa phương có trách nhiệm giải quyết các vấn đề xảy ra trong hôn nhân, nếu không thể giải quyết được thì vợ chồng sẽ sống tách riêng trong một năm, sau đó nếu vẫn không hòa hợp thì có thể ly dị theo pháp luật của đất nước đó.
Về việc tu kín và xuất thế: Tôn giáo Baha’i không cho phép việc tu kín và xuất thế. Baha’u’llah khuyến khích các tín đồ tích cực tham gia vào đời sống xã hội và nâng cao hạnh phúc chung, coi hôn nhân và đời sống gia đình là điều cốt lõi quan trọng của xã hội loài người.
Về thủ tục gia nhập: Tôn giáo Baha’i không có các nghi thức như Công giáo, không có lễ Báp-tem hay bổ sung sức cho trẻ em. Con cái của người theo tôn giáo Baha’i đến khi đủ 15 tuổi sẽ có trách nhiệm tuân theo giáo lý của tôn giáo này. Người nào tin vào Baha’u’llah là sứ giả của Thượng đế sẽ phải thể hiện đức tin của mình trước Hội đồng Tinh thần địa phương của tôn giáo Baha’i để được công nhận là tín đồ. Nếu một tín đồ không còn tin vào Baha’u’llah và muốn rời khỏi cộng đồng tôn giáo Baha’i, người đó phải thông báo cho Hội đồng Tinh thần để bị xoá tên khỏi danh sách bầu cử.
Điều lệ về thời gian: Thời gian theo lịch Baha’i được tính theo năm mặt trời, bắt đầu vào ngày xuân (ngày 21/3 theo lịch dương). Một năm được chia thành 19 tháng, mỗi tháng có 19 ngày cộng thêm 4 ngày dư (năm nhuận có 5 ngày dư), các ngày dư nằm giữa tháng thứ 18 và tháng thứ 19, tháng 19 được coi là tháng ăn chay. Một ngày Baha’i bắt đầu từ lúc mặt trời lặn vào ngày hôm trước đến lúc mặt trời lặn vào ngày hôm sau.
Các quy định khác bao gồm: Không được sử dụng rượu, ma túy; không nói xấu hay chỉ trích người khác; đồng lòng với Chính phủ và không tham gia vào các hoạt động chính trị.
5. Những nghi lễ tôn giáo Baha’i và các hoạt động của nam giới trong tôn giáo này.
Trong năm có 9 ngày Thánh lễ và thời kỳ trai giới, 9 ngày Thánh lễ là:.
– Năm mới bắt đầu vào tối 21/3 gọi là lễ Naw – Ruz (tết Baha’i).
– Ngày 21/4, là ngày tuyên ngôn của Baha’u’ llah (năm 1863).
– Ngày 23/5, là tuyên ngôn của Bab (23/5/1844).
– Ngày 29/5, là lễ thăng thiên của Baha’u’llah (29/5/1892).
– Ngày 9/7, là lễ tử đạo của Bab (1850).
– Ngày 20/10, là lễ giáng sinh của Bab (1819).
– Tối 12/11, là lễ giáng sinh của Baha’u’llah (1817).
– Tối 26/11, là lễ giao ước.
– Ngày 28/11, là lễ thăng thiên Abdul – Baha (1921).
Lễ bao gồm 3 phần: phần tâm linh (cầu nguyện, nhớ về các tiền bối); phần quản lý (thảo luận về việc phát triển tôn giáo địa phương và chào đón những tín đồ mới); phần xã hội (gặp gỡ, hỏi thăm sức khỏe các tín đồ và gia đình).
Bên cạnh các ngày lễ quan trọng, tín đồ theo đạo Baha’i còn phải tuân thủ nghiêm ngặt chu kỳ 19 ngày trong năm, bắt đầu từ ngày 2/3 đến 21/3, trong tháng thứ 19 của lịch Baha’i. Trong thời gian này, họ chỉ được ăn uống vào buổi tối và phải kiêng cữ suốt ngày để tập trung rèn luyện tinh thần, cầu nguyện và suy ngẫm. Tuy nhiên, những người dưới 15 tuổi và trên 70 tuổi, người bị bệnh, phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú, du khách và những người làm việc vất vả sẽ được miễn.
6. Cách tổ chức của tôn giáo Baha’i
Tôn giáo Baha’i có tổ chức bao gồm 3 cấp: Hội đồng Tinh thần địa phương, Hội đồng Tinh thần quốc gia và Hội đồng Tinh thần quốc tế (hay còn gọi là Toà Công lý Quốc tế). Trung tâm quốc tế của đạo Baha’i hiện nay đặt tại núi Carmel, tỉnh Haifa (Israel) và được lãnh đạo bởi Đức Giám hộ. Ông đã chỉ định 27 vị phụ tá Giám hộ trên toàn thế giới để chăm sóc cho công việc của đạo.
Tôn giáo Baha’i không có chức vụ, chỉ có công việc. Để quản lý công việc tôn giáo, có Hội đồng Tinh thần ở các cấp. Việc chọn người tham gia Hội đồng Tinh thần được thực hiện bằng cách bỏ phiếu kín, không có đề cử và không cho phép tranh cử. Hội đồng Tinh thần địa phương được bầu lại hàng năm từ ngày 21/4 đến 2/5 bởi tất cả tín đồ trưởng thành từ 21 tuổi trở lên. Các Hội đồng Tinh thần địa phương bầu 1 hoặc 2 đại diện (tùy thuộc vào số lượng tín đồ) tham dự Hội đồng Tinh thần quốc gia, tất cả các tín đồ đều được coi là ứng cử viên trong cuộc bầu cử này. Hội đồng Tinh thần quốc tế được bầu tại Haifa, Israel, các thành viên đến từ hơn 60 Hội đồng Tinh thần quốc gia và Hội đồng Tinh thần vùng.
Nhiệm vụ và thẩm quyền của Hội đồng Tinh thần bao gồm phối hợp trong hoạt động truyền giáo, tổ chức các lễ, các lớp giáo lý, các cuộc họp, các thánh lễ; xuất bản các tài liệu tôn giáo, kiểm duyệt các tài liệu liên quan đến đạo Baha’i; giải quyết các vấn đề liên quan đến đời sống tín đồ, bảo vệ đức tin, nhắc nhở tín đồ trong cộng đồng tuân thủ các quy định tôn giáo, chính sách, pháp luật của Nhà nước; thực hiện các hoạt động từ thiện xã hội, quản lý quỹ của đạo và chỉ định các tín đồ vào các ủy ban đặc biệt để hỗ trợ cho Hội đồng.
Và thế giới7. Hiện tình tôn giáo Baha’i tại Việt Nam và trên toàn cầu
, Việt Nam có nhiều tôn giáo khác nhau, nhưng phần lớn dân số là theo đạo Phật giáo và Công giáo. Các tôn giáo khác bao gồm đạo Hồi, đạo Tin Lành, đạo Cao Đài, đạo Bahá’í và đạo Hòa Hảo.Về số lượng người theo đạo, nghề nghiệp và địa điểm tôn giáo, Việt Nam có nhiều tôn giáo khác nhau, nhưng đa số dân số theo đạo Phật giáo và Công giáo. Các tôn giáo khác bao gồm đạo Hồi, đạo Tin Lành, đạo Cao Đài, đạo
Đến năm 2021, tôn giáo Baha’i có mặt tại 45 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Trong đó, tập trung nhiều nhất tại một số địa phương như: Hà Nội, Đà Nẵng, Quảng Nam, Gia Lai, Ninh Thuận, Bình Thuận, TP Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Sóc Trăng, Hậu Giang, Kiên Giang,… Tổng số lượng đảm nhiệm công việc tôn giáo Baha’i ở Việt Nam là trên 300 người.
Tại Việt Nam, chưa có địa điểm thờ tự của tín đồ tôn giáo Baha’i. Thay vào đó, các tín đồ thường tiến hành các hoạt động tôn giáo tại các văn phòng làm việc hoặc tại nhà riêng của họ ở một số địa phương.
7.2. Cách tổ chức của tôn giáo Baha’i tại Việt Nam
Tổ chức Hội đồng Tinh thần tôn giáo Baha’i Việt Nam bao gồm hai cấp: cấp trung ương (toàn đạo) với 09 thành viên được bầu ra bởi Đại hội đại biểu cộng đồng tôn giáo Baha’i Việt Nam và có các chức vụ như Chủ tịch, Phó Chủ tịch, Tổng Thư ký, Phó Tổng Thư ký, Thủ quỹ và các ủy viên. Nhiệm kỳ của Hội đồng Tinh thần là một năm và có thể được tái bầu cho đến khi có người kế nhiệm. Hội đồng Tinh thần còn thành lập các cơ cấu trực thuộc như Hội đồng Tinh thần địa phương, tổ vùng hoặc Hội đồng vùng, Viện giáo lý, Ủy ban truyền giáo, Ủy ban phát triển kinh tế, xã hội, Ủy ban giao tế và Văn phòng.
Ở Việt Nam hiện nay là đa dạng và phong phú. Các tôn giáo lớn như Phật giáo, Thiên chúa giáo, Công giáo, Hòa hảo, Cao Đài, Islam đều hoạt động tích cực và có sự phát triển. Ngoài ra, còn có nhiều tôn giáo khác như Hindu, Sikh, Bahá’í, Jehovah’s Witnesses, Mormon, Falun Gong, Tenrikyo, Hoahaoism, Minh Đạo, Tịnh độ Cư sĩ, v.V. Cũng có người tín đồ và hoạt động tại Việt Nam.Hiện nay, tình trạng hoạt động của các tôn gi
Hoạt động của cộng đồng tôn giáo Baha’i tại Việt Nam được duy trì ổn định và tuân thủ các quy định của pháp luật. Các tín đồ thuộc mọi tầng lớp xã hội thường xuyên tham gia vào các nhóm cầu nguyện và học tập có hệ thống để chia sẻ thông điệp từ Tòa Công lý quốc tế. Với mục tiêu phát triển thanh thiếu niên, các Hội đồng tinh thần địa phương đã chia ra những cụm để sinh hoạt theo các hoạt động cốt lõi với phương hướng “Giúp thanh niên bước đi trên đường phụng sự, sống hữu ích cho xã hội”. Cộng đồng tôn giáo Baha’i đã tận dụng tốt nguồn lực của nhóm thanh thiếu niên, với sự nhiệt huyết và quyết tâm cao, các nhóm này đã tham gia vào các hoạt động xây dựng kỹ năng phụng sự và phát triển tri thức, đức tính và lòng nhân ái để đối đầu với các tệ nạn và thách thức của xã hội.
Cộng đồng tôn giáo Baha’i tại Việt Nam có mối liên hệ thân thiết và thường xuyên với các cộng đồng Baha’i trên toàn cầu. Các hoạt động của cộng đồng tôn giáo Baha’i Việt Nam được đồng bộ với các cộng đồng Baha’i ở các quốc gia khác thông qua sự hướng dẫn từ Toà Công lý Quốc tế và Ban Cố vấn châu lục tại mỗi lục địa trên thế giới.
7.4. Công tác xã hội của cộng đồng tôn giáo Baha’i tại Việt Nam
Cộng đồng tôn giáo Baha’i đã tham gia tích cực và hiệu quả trong các hoạt động từ thiện – xã hội cũng như các hoạt động cứu trợ thiên tai, bão lũ, hỗ trợ trẻ em mồ côi, cơ nhỡ, khuyết tật,… Với nhiều hoạt động phong phú và hữu ích, cộng đồng Baha’i tại Việt Nam đã đóng góp tích cực vào công cuộc phát triển chung của xã hội bằng cách tham dự các hội thảo, giao lưu với các tôn giáo khác để hợp tác vào các chương trình phát triển xã hội và hoạt động nhân đạo từ thiện; tổ chức các hoạt động nhân đạo từ thiện hàng năm đặc biệt vào dịp Lễ Ayyam-i-Ha (Ngày của Thượng Đế); cung cấp môi trường học tập, sinh hoạt và giáo dục đức tin lành mạnh và hướng thiện cho tất cả các thành phần trong xã hội, không phân biệt tín ngưỡng, tôn giáo bằng các hoạt động cốt lõi như: các nhóm học tập, các buổi cầu nguyện, lớp giáo dục đạo đức dành cho thiếu nhi và các nhóm thanh thiếu niên.
Hội đồng Tinh thần tôn giáo Baha’i đã hợp tác với các tôn giáo khác để bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu. Họ đã kêu gọi các chức vụ và tín đồ cam kết tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường và tuyên truyền về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc này trong tổ chức và cộng đồng. Họ cũng khuyến khích mọi người không sử dụng các vật tư và phương tiện độc hại để giảm nguy cơ ô nhiễm và phát thải ra môi trường.
Sau quá trình hình thành và phát triển, cộng đồng tôn giáo Baha’i tại Việt Nam đã và đang truyền tải những giá trị nhân văn và tiến bộ của tôn giáo Baha’i vào đời sống, đóng góp tích cực vào việc xây dựng đại đoàn kết toàn dân tộc và phát triển bền vững đất nước.
Tìm hiểu: tại Việt NamTổng quan về tôn giáo Baha’i tại Việt Nam
Trả lời