Tăng trưởng Tăng ni Cộng đồng Phật giáo Việt Nam: Bảo vệ và phát triển giá trị hệ thống y học truyền thống của dân tộc, cho sức khỏe cộng đồng.
Trong những năm đầu của thế kỷ 20, phong trào đạo Phật ở Việt Nam đã được khơi dậy và thu hút sự quan tâm của nhiều Phật tử. Từ Sài Gòn, Gia Định, phong trào đã lan rộng đến các vùng đồng bằng sông Cửu Long. Nhiều tôn giáo mới được thành lập với mục đích không chỉ hoạt động tôn giáo mà còn giúp đỡ những người nghèo khó. Ngoài ra, một số tôn giáo phát triển trên nền tảng giáo lý nhà Phật, được cải tiến để phù hợp với cuộc sống và trình độ của người dân Nam bộ. Giáo hội Tịnh độ Cư sĩ Phật hội Việt Nam (Giáo hội) là một trong những điển hình, được sáng lập bởi Giáo chủ Đức Tông Sư Minh Trí với tôn chỉ hành đạo Phước Huệ Song Tu. Mục tiêu của Giáo hội là thực hiện chủ nghĩa từ bi, bác ái của nhà Phật, sử dụng Phòng thuốc nam phước thiện như một công cụ giúp đỡ và chữa bệnh cho nhân dân, đồng thời bảo tồn và phát triển nền y học cổ truyền của đất nước. Cùng Lời Phật tìm hiểu trong bài viết này nhé
Tại Tổ đình Hưng Minh Tự, số 45 đường Lý Chiêu Hoàng, phường 10, quận 6, TP. Hồ Chí Minh, là nơi đặt trụ sở của Giáo hội Tịnh độ Cư sĩ Phật hội Việt Nam.
Hiện nay, về mặt quản lý, Giáo hội có 3 cấp, đứng đầu là Ban Trị sự các cấp, hoạt động trên 21 tỉnh, thành phố với tổng số 212 hội quán, tất cả đều có Phòng thuốc nam phước thiện do các y sĩ là thầy thuốc y học cổ truyền phụ trách. Các hội quán đã thành lập được 70 vườn thuốc nam, tổng diện tích 36 ha. Giáo hội có khoảng 1,5 triệu tín đồ, hội viên; 624 chức sắc; 1.928 chức việc. Về môn Tu Phước, giáo hội có đội ngũ nhân lực chuyên môn gồm 786 y sĩ kiêm tu sĩ; 404 y sinh; 1455 kỹ thuật viên. Bên cạnh đó, có hơn 10.000 người làm công việc hậu cần cho Phòng thuốc nam phước thiện, lo việc trồng trọt, thu hái, sơ chế, vận chuyển cây thuốc nam. Ngoài ra, còn có nhiều tiểu thương ở các chợ đầu mối cung cấp miễn phí các loại rau, củ, quả, hoa trái dùng làm thuốc… Nhân lực của Giáo hội hoạt động trên tinh thần tự nguyện, không nhận lương. Chức sắc, chức vụ, tín đồ còn tự nguyện lập vườn thuốc hàng trăm ha, hoặc trồng xen kẽ trong vườn nhà. Những người này đã làm từ thiện hơn 80 năm qua, từ thế hệ này sang thế hệ khác với tinh thần trường kỳ và bền vững, còn chăm sóc cho người bệnh.
Phòng khám nam phước thiện hiện đang hoạt động tại Tổ đình Hưng Minh Tự, số 45 đường Lý Chiêu Hoàng, phường 10, quận 6, TP. Hồ Chí Minh.
Trong vòng 5 năm (từ 2014 đến 2019), Giáo hội đã thực hiện khám và chữa bệnh cho hơn 22 triệu bệnh nhân, cung cấp gần 75 triệu thang thuốc (trung bình 15 triệu thang/năm) tương đương với 3.750 tấn thuốc phiện đã được sơ chế. Nếu tính toán theo khối lượng cây thuốc tươi, có khoảng 10.000 tấn. Việc cung cấp dược liệu đầy đủ mà không gây tổn hại cho thiên nhiên là vấn đề sống còn của Phòng thuốc nam phước thiện để đảm bảo nguồn cung ổn định.
Thực hiện nhiệm vụ BVMT năm 2014, Giáo hội đã ký kết Chương trình “Phát huy vai trò của các tôn giáo trong BVMT và ứng phó với biến đổi khí hậu (BĐKH)”. Để đạt hiệu quả cao, Giáo hội đã phổ biến văn bản trong toàn đạo, yêu cầu triển khai thông điệp BVMT: Phòng thuốc nam Phước Thiện là đạo tràng tu học Phước Huệ của người tịnh độ và các thiện nam, tín nữ. Nơi đây thể hiện đường lối hành đạo nhập thế tích cực, vừa chăm sóc sức khỏe cộng đồng, vừa nêu lên tấm gương “Thiểu dục tri túc, sống hòa hợp giữa con người và thiên nhiên,” mục tiêu là đưa con người đến với chân – thiện – mỹ. Giáo hội cũng kêu gọi sử dụng năng lượng tiết kiệm, không gây hại môi trường: “Chúng ta đối xử với môi trường thiên nhiên như thế nào, thì môi trường thiên nhiên sẽ đáp trả tương ứng. Cá nhân và cộng đồng cùng chung tay BVMT, chính là bảo vệ đời sống cộng đồng ở hiện tại cũng như trong tương lai”. Đồng thời, Giáo hội đã phát động nhiều chương trình giảng giải giáo lý nhà Phật, giáo lý Tịnh độ Cư sĩ có liên quan đến nội dung BVMT như: “Lành nhỏ cũng không bỏ, dữ nhỏ cũng không làm”, trong đó nhân tố về lòng tham ác, sân si của con người được xem là yếu tố quan trọng của mọi hành động.
Tại TP. Vũng Tàu, Chi hội Hưng Thắng Tự, Bãi Dâu đã trở thành Trung tâm Bảo tồn nguồn gen cây thuốc quý.
Đặc biệt, trong năm 2019, Giáo hội đã xây dựng mô hình Hội quán và Phòng thuốc nam để trở thành trung tâm sinh hoạt cộng đồng, kêu gọi mọi người cùng chung tay bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu. Các nội dung chính bao gồm: duy trì cảnh quan hội quán xanh, sạch và đẹp; mỗi hội quán phải có vườn thuốc nam và mỗi nhà tín đồ nên trồng thuốc nam; khai thác cây thuốc trong thiên nhiên phải tuân theo quy định của Giáo hội; thực hiện tiết kiệm năng lượng và nước, giảm ăn thịt động vật; không vứt rác, túi ni lông và xác súc vật chết vào sông và rạch. Đồng thời, cần hạn chế sử dụng túi ni lông và các đồ dùng nhựa một lần để gói thuốc, thay vào đó là các loại giấy hoặc bao bì dễ tái sử dụng và tiêu hủy được; phân loại rác tại nguồn và tập kết rác đúng nơi quy định; kêu gọi tín đồ ở nông thôn làm nông nghiệp hữu cơ, hạn chế sử dụng phân bón hoá học và thuốc trừ sâu, sử dụng phân bón hữu cơ an toàn cho môi trường và sức khỏe con người; xây dựng chi hội Hưng Thắng Tự và Bãi Dâu ở TP. Vũng Tàu để trở thành Trung tâm Bảo tồn nguồn gen và giống cây trồng dược liệu quý trên diện tích hơn 6 ha.
Từ các hoạt động của Hội quán và Phòng thuốc nam Phước Thiện, Giáo hội đã rút ra bài học kinh nghiệm: Chức sắc, chức vụ, y sĩ, y sinh phải là tấm gương cho cộng đồng. Sự thật giữa lời nói và hành động, cũng như hiệu quả trong công tác khám, chữa bệnh, sẽ thay đổi nhận thức của cộng đồng và mọi người sẵn sàng tham gia vào cuộc vận động của Giáo hội, hướng đến lợi ích của người dân và bảo vệ môi trường. Cần nêu lên sự gắn kết hoạt động trong toàn hệ thống và phối hợp giữa các Ban: Trị sự, Y tế Phước Thiện, Đạo đức, Hộ đạo… Đã tạo nên hiệu quả công việc rất tốt. Hơn nữa, đối với nhu cầu trang bị kiến thức chuyên sâu về y tế và tôn giáo cho các chức sắc, chức vụ, nhất là kiến thức truyền thông về Bệnh viện Mắt Trung ương, ứng phó với Bệnh dịch khẩn cấp, Ban Trị sự Trung ương phải tổ chức các khóa học tương ứng kịp thời. Điều này cũng là nhân tố quan trọng giúp nâng cao hiệu quả hoạt động chung của toàn đạo.
Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu trong công việc chuyên môn cũng như hoạt động BVMT, tuy nhiên, gần đây, Giáo hội Tịnh độ Cư sĩ Phật hội Việt Nam vẫn gặp một số hạn chế về tài chính và nhân sự. Trong những hoạt động hiện tại, Giáo hội cần sử dụng một khoản tài chính đáng kể cho việc đào tạo nhân sự và mở rộng diện tích các vườn thuốc. Vì vậy, Giáo hội chỉ có thể huy động sự giúp đỡ từ cộng đồng, nhưng không có điều kiện để hỗ trợ tài chính. Ngoài ra, nhân sự chuyên trách công tác BVMT hiện đang gặp khó khăn do không được phân bổ đồng đều và năng lực chưa đồng đều.
Nhằm tăng cường hiệu quả hoạt động của công tác bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu, trong 5 năm tiếp theo (2019-2024), Giáo hội Tịnh độ Cư sĩ Phật hội Việt Nam đã đề ra mục tiêu thành lập Ban Chuyên trách để chỉ đạo toàn diện công tác bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu; đồng thời khuyến khích thành lập vườn thuốc nam tại các chi hội. Để đạt được mục tiêu này, Giáo hội mong muốn được chia sẻ thông tin và kinh nghiệm giữa các tôn giáo trên toàn quốc.
Lê Đức Thắng.
Tổng Thư ký Ban Trị sự.
Tịnh độ Cư sĩ Phật hội Việt Nam.
(Nguồn: Bài đăng trên Tạp chí Môi trường số 9/2019).
Trả lời