Đền tọa lạc giữa không gian u tịch, lưng tựa núi, mặt hướng ra dòng sông Lô lịch sử.
Ai được thờ tại Đền Hạ ở Tuyên Quang?
Đền Hạ ở Tuyên Quang thờ Mẫu Thượng Ngàn, là nàng Phương Dung công chúa, con gái của vua Hùng.
Vị trí của Đền Hạ Tuyên Quang nằm ở đâu?
Đền Hạ toạ lạc tại số 53 đường Chiến thắng Sông Lô, tổ 4, phường Tân Quang, thành phố Tuyên Quang.
Các danh xưng khác của Đền Hạ ở Tuyên Quang
Đền đã trải qua nhiều thời kỳ lịch sử và có nhiều tên gọi khác nhau như: trong triều đại Lý được gọi là đền Tam Kỳ, còn trong triều đại Trần thì có tên là đền Hiệp Thuận. Hiện nay, Đền nằm tại thôn Hiệp Thuận, xã Ỷ La và được gọi là Đền Hạ, vẫn giữ tên chữ là “Hiệp Thuận linh từ”.
Truyền thuyết về Đền Hạ – Tuyên Quang
Theo truyền thuyết, nhà vua đã gửi hai công chúa đi khảo sát phong tục tập quán địa phương. Khi đến bến Tam Cờ, họ bị giông tố gặp phải và sau đó bay lên trời. Từ đó, dân làng đến đền cầu nguyện và chứng kiến những hiện tượng kỳ lạ trong những trận mưa gió, dẫn đến việc xây dựng đền thờ này.
Đền này được xây dựng vào năm 1738 và trải qua một đợt trùng tu lớn vào năm 1878. Năm 1991, đền được công nhận là một di tích lịch sử và văn hóa quốc gia. Và vào năm 1994, Đền Hạ Tuyên Quang đã được xếp hạng là một di tích kiến trúc nghệ thuật cổ.
Kiến trúc của Đền Hạ tại Tuyên Quang
Đền được xây dựng theo phong cách kết hợp giữa nội công và ngoại quốc, hướng chính về phía Đông và nhìn ra sông Lô. Trước sân chầu có hệ thống cổng phụ bao gồm bốn trụ, trên đỉnh mỗi trụ đặt một con phượng đắp nổi. Bên cạnh sân chầu là hai miếu được gọi là Lầu Cô. Tiếp theo là Lầu Tế, nơi thờ Đệ nhị Thượng ngàn, sau đó là Tam phủ thờ Đệ nhất Thượng ngàn. Gian chính được bố trí hình chữ tam gồm ba cung. Trong cung, trên bệ thờ đặt một bộ đỉnh và bên cạnh là chuông khánh treo.
Tìm hiểu thêm: Khám phá Đền Cô Tám Đồi Chè tại Hà Trung, Thanh Hóa
Nghệ thuật kiến trúc cổ đặc sắc của đền là chạm khắc gỗ tinh tế. Các cột, kèo, thượng lương, cửa võng, cửa xếp đều được khắc trổ tinh xảo, với chủ đề là tứ linh và tứ quý. Trên thân cột khắc hình Long Giáng thủy cung. Đặc biệt những hình cây, hoa trên cửa võng mềm mại như tranh vẽ.
Vẻ nghệ thuật của các bức tượng thờ trong Đền cũng rất đáng quan tâm. Hình dáng của các tượng toát lên vẻ thanh lịch và tôn nghiêm. Các độ cong của tay, các rãnh nếp của áo, các họa tiết trên đồ thờ đều được thể hiện một cách sống động bởi tay nghề khéo léo của người thợ.
Trong Đền vẫn giữ được nhiều bảo vật cổ có giá trị nghệ thuật cao, đặc biệt là quả chuông đồng cỡ lớn được đúc vào thời Lê, 3 pho tượng cổ và 20 đạo sắc phong của các triều Lê, Nguyễn. Nội dung các sắc phong không chỉ mang tính chất lịch sử mà còn ca ngợi phẩm chất cao quý và sự linh thiêng của các nương thần, phù trợ cho dân tộc và đất nước.
Được tổ chức vào ngày 10 tháng Giêng hàng năm để tưởng nhớ công ơn của vua Hùng và các vị anh hùng dân tộc.Hằng năm vào ngày 10 tháng Giêng, Lễ hội Đền Hạ – Tuyên Quang được tổ chức nhằm kỷ niệm công đức của vua Hùng cùng với các anh hùng dân tộc.
Từ ngày 11 đến 16 tháng 2 âm lịch hàng năm, lễ hội Đền Hạ ở Tuyên Quang diễn ra với sự náo nhiệt và tôn lên tinh thần cầu mong mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu và sức khỏe tốt đẹp cho mọi người. Lễ hội thu hút hàng nghìn cư dân địa phương cùng với khách du lịch đến tham gia và cầu nguyện cho một năm mới tràn đầy hạnh phúc và thuận lợi.
Từ ngày 11 đến ngày 12 là thời điểm chính của lễ hội. Từ 6 giờ sáng ngày 11, cư dân địa phương và khách du lịch tập trung tại đền Ỷ La Tuyên Quang để đón bà Phương Dung công chúa và đưa bà ra Đền Hạ. Ngày 12, mọi người lại tập trung đông đủ tại đền Thượng Tuyên Quang để đón bà Ngọc Lân công chúa và đưa bà về Đền Hạ. Hai công chúa sẽ gặp nhau tại Đền Hạ để tham gia lễ hội cùng nhau.
Mỗi khi tổ chức lễ rước Mẫu, đều có đoàn múa lân, cờ, trống, phường bát âm và sau đó là việc đốt nhang án, diễu hành kiệu bát cống và kiệu võng. Các bô lão và người hành lễ sẽ hộ tống đoàn rước Mẫu. Người dân đến từ khắp nơi để đón chào đoàn rước Mẫu. Nhiều gia đình còn chuẩn bị lễ mâm, đinh tiền, nén nhang để chờ đoàn rước đi qua và cầu nguyện Mẫu ban phước lộc cho gia đình.
Trong đám đông người xem rước lễ, từ những người già 70-80 tuổi, trung niên cho đến các em bé đều tình nguyện ngồi thành hàng dọc lối kiệu đi qua, mong muốn được chui qua kiệu Mẫu. Theo quan niệm của người xưa, khi chui qua kiệu Mẫu, người già sẽ được sức khỏe, trẻ con sẽ phát triển nhanh chóng, và người lớn sẽ được may mắn.
Sau phần lễ là phần hội với rất nhiều trò chơi dân gian như đánh tổ tôm, tam cúc, cờ tướng, ô ăn quan, chọi gà, kéo co, hát văn… Kéo dài suốt ba ngày 13, 14, và 15. Đến ngày 16, tất cả mọi người cùng tham gia lễ hoàn cung để đưa Mẫu trở về đền thờ riêng của mình, và kết thúc lễ hội.
Đền Hạ ở Tuyên Quang vừa có giá trị cao về nghệ thuật kiến trúc vừa mang đậm nét linh thiêng. Đây là nơi để người dân trên toàn quốc đến tham quan, chiêm bái và tìm về nét đẹp tâm linh của người Việt. Truyền thống của dân ta từ bao đời đã thờ Mẫu để nhớ về cội nguồn dân tộc, và tìm nương tựa trong khí thiêng của sông núi, uy linh của Tổ tiên. Điều này giúp tâm hồn ta thêm bình yên và mạnh.
Hãy cùng Lời Phật khám phá về tín ngưỡng của người Việt từ thời xa xưa đến hiện nay, bao gồm các đạo phật giáo, công giáo, tin lành và đạo mẫu.
Trả lời