Theo Lời Phật tìm hiểu, Tại các đền phủ điện thờ Mẫu tam tứ phủ trên toàn quốc đều có bậc thầy thờ Quan Ngũ Hổ tướng. Vậy Quan Ngũ Hổ là ai? Quan Ngũ Hổ có được thờ cúng bằng đồng không? Bài viết sau đây sẽ giải đáp những câu hỏi này một cách đầy đủ.
”Tôi nay vâng lệnh thiên đình..
Mời quan ngũ hổ uy linh đáo đàn..
Cùng quan quân giáng xuống đàn trung..
Giáng phù giáng phép sự công chẳng rời.”.
Quan Ngũ Hổ là ai ?
Quan Ngũ Hổ Tướng là năm vị thần Hổ cai quản ngũ phương, tôn vinh trong Tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ Phủ. Họ được xem là các vị thần sơn biểu tượng cho sức mạnh, sự thiêng liêng và uy linh. Họ là đội ngũ bảo vệ của Mẫu, đảm nhận vai trò gác cổng tại các đền phủ, tiêu diệt tà ma và giúp duy trì sự cân bằng cho ngũ phương trời đất.
Ngũ Hổ Thần Quan gồm 5 vị với 5 màu sắc khác nhau, được gọi theo cấu trúc danh xưng: Ngũ Phương – Can – Ngũ Hành – Ngũ Sắc, chi tiết như sau:
- Đông Phương Giáp Ất Mộc Đức Thanh Hổ Thần Quan.
- Nam Phương Bính Đinh Hỏa Đức Xích Hổ Thần Quan.
- Trung Ương Mậu Kỷ Thổ Đức Hoàng Hổ Thần Quan.
- Tây Phương Canh Tân Kim Đức Bạch Hổ Thần Quan.
- Bắc Phương Nhâm Quý Thủy Đức Hắc Hổ Thần Quan.
Như vậy, các Ngài trấn giữ ngũ phương tuân theo quy luật ngũ hành:.
- Hoàng Hổ (màu vàng – hành thổ) ở vị trí chính giữa ứng với trung ương chính điện.
- Thanh Hổ (màu xanh – hành mộc) ứng với phương Đông.
- Bạch Hổ (màu trắng – hành kim) ứng với phương Tây.
- Xích Hổ (màu đỏ – hành hỏa) ứng với phương Nam.
- Hắc Hổ (màu xám đen – hành thủy) ứng với phương Bắc.
Tượng Ngũ Hổ không chỉ biểu tượng cho ngũ hành và sự tương tác của chúng trong vũ trụ, mà còn thể hiện quyền lực của các vị thần trong lãnh địa thánh. Trong đó, Hoàng Hổ tướng quân đảm nhận vai trò trưởng trung cung, có nhiều quyền hạn và giữ trật tự trên các hướng. Ngài là vị thần tối cao, có quyền lực và quyết định về âm dương, giúp đỡ dân chúng.
Trong đạo thờ Mẫu tam, tứ phủ và Quan Ngũ Hổ được coi là những thần linh quan trọng được dân tộc tôn kính. Việc thờ cúng thần hổ không phát triển riêng lẻ mà luôn đi đôi với các tôn giáo và tín ngưỡng khác, đặc biệt là đạo thờ Mẫu. Trong điện Mẫu, sự hiện diện của ngài hổ đã chứng minh sức mạnh và uy quyền của các vị thần tự nhiên trong hệ thống bách thần của người Việt. Hổ được tôn sùng và kính cẩn vì quyền năng trừ tà, ban phúc, tài lộc và công danh cho mọi người.
Tìm hiểu về thờ Quan Xà Thần – ông Lốt trong Tứ Phủ.
Hệ thống thần linh Tứ Phủ trong tín ngưỡng thờ Mẫu.
Chuyện thần thoại về việc tôn sùng Quan Ngũ Hổ vẫn được người dân kể lại ở vùng Thanh Nghệ Tĩnh. Theo câu chuyện, trong thời kỳ của vua An Dương Vương thời Thục Hán, người Việt còn sống động khỏe và định cư ở vùng đồng bằng và trung du, đồng thời làm nghề nông và săn bắn hái lượm.
Trong một ngôi làng, có một ông lão sống trong cảnh nghèo khó, phải vất vả cả ngày để có đủ ăn. Ông không có nhà cửa, chỉ có một căn lều được dựng trên sông Lam từ những khúc nứa ông đốn về. Mỗi ngày, ông đi tảo tần và đi kiếm sống bằng cách chèo đò. Tuy nhiên, khu vực này lại có nhiều con hổ dữ, chúng thường tấn công người để ăn thịt. Một lần, khi có đoàn người đi qua, ông lão thấy năm con hổ đang rình rập trên đường để bắt người. Ông liền kêu to để đoàn người đó quay lại. Nghe tiếng kêu, hổ liền đuổi theo và bắt được một người để xé xác ăn thịt. Đáng tiếc, người bị tấn công lại là cha của ông lão.
Một lần khác, người lão chèo bè trên sông thấy một con hổ xám chờ đợi ông gần bên thì nhảy xuống bè và bắt ông. Tuy nhiên, bè bị choãi ra và kẹp chặt một chân sau của hổ. Hổ càng giãy đẩy thì chân càng lún sâu xuống và bị nứt xước, máu chảy đầm đìa. Hổ đau đớn gầm lên làm rừng và muông thú hoảng sợ bỏ chạy. Trong khi đó, người lão bình tĩnh, một tay cầm con dao, một tay cầm bó đuốc đến bên con hổ và nói: “Gia tộc của ngươi thuộc về thượng giới, lạc xuống hạ giới để sống sao có thể bắt con người để ăn thịt? Ta đã già yếu, xin hiến thân cho ngươi và xin ngươi đừng giết con người nữa”. Nói xong, người cầm dao chặt dây nẹp bè cho bung nứa ra và lấy tro thấm dầu hỏa bôi vào vết thương để cầm máu. Hổ cảm kích, hai chân sau quỳ xuống, hai chân trước đứng chầu cảm tạ hồi lâu rồi mới chạy vào rừng.
Tuy nhiên, hổ xám vẫn thường tới ven đường để săn mồi khi có người qua lại. Một ngày, hổ vồ trúng ông lão đang bò đường. Khi kéo xác lên bờ, hổ mới nhận ra ông lão đã giúp đỡ mình. Hổ hối hận và kêu gào ầm ĩ cả khu rừng. Sáng hôm sau, dân làng tìm thấy xác ông lão và nhận ra ông đã bị hổ tấn công. Dân làng chôn cất ông lão một cách tôn trọng và coi ông là thần thổ địa của làng. Từ đó, các loài động vật hoang dã không còn đến làm hại và dân làng có một mùa bội thu sau mùa. Hổ xám được dân làng thờ cúng và tôn là ông hổ, thần hổ, ông ba mươi. Các con hổ đá đặt ở đền chùa, miếu mộ cũng được coi là biểu tượng của sự tích này.
Trên màn bình phong của cổng đền chùa, thường thấy được hình ảnh một con hổ đang bước xuống những bậc đá gập ghềnh. Với tư thế đó, hổ tượng trưng cho sức mạnh của “thế giới Diêm Vương”. Người ta còn thờ ngũ hổ để tượng trưng cho năm phương, tất cả đều mang ý nghĩa cầu mưa thuận gió hòa và cầu cho mọi sự phát triển và sinh sôi.
Hầu giá Quan Ngũ Hổ
Quan Ngũ Hổ và Ông Lốt là hai thành viên cuối cùng trong Cộng đồng Tứ Phủ. Nhiều người thường hỏi liệu Quan Ngũ Hổ có về đồng hay không? Câu trả lời là có. Tuy nhiên, chỉ một số ít người có căn nhà của Quan Ngũ Hổ mới có thể đáp ứng được giá này. Thường thì chỉ những người có trình độ cao mới có thể hầu Ông Hổ, và thường chỉ hầu một trong năm ông vì sự nặng về tinh thần của các ông. Cần có đủ khả năng để hầu được.
Khi trở về, Quan Hổ thể hiện sức mạnh của mình bằng cách lộn vật, gầm gừ và tạo dáng như hổ. Anh ta thậm chí còn nhai đĩa sành và trào bọt mép để thể hiện sức mạnh uy nghi. Quan Ngũ Hổ không cần dùng gương để miêu tả hình tượng của mình, vì anh ta tự mình hóa thân thành một con hổ. Khi quay trở lại, mọi người đều cầu nguyện cho sự giúp đỡ của thần Hổ để trừ tà, chống lại dịch bệnh và phòng chống trộm cắp. Họ thường thực hiện các động tác như phun lửa, nhai bó hương đang cháy, quỳ ngậm hương gật đầu làm lễ, hổ ngồi, hổ vồ mồi, nhai đĩa sống, đập vỡ đĩa, dấu mặn tạch rưỡi, phun rượu tránh tà, đập trứng sống, ăn thịt sống và ngậm dầu để phun lửa.
Hầu giá Quan Ngũ Hổ.
Khi làm hầu cho Quan Ngũ Hổ, thường không cần thay quần áo nhiều, chủ yếu là che mình bằng khăn phu điện. Thường thì Quan Ngũ Hổ sẽ tham gia tiệc cùng gia đình Trần và các dịp đầu năm. Có rất nhiều quan niệm rằng Quan Ngũ Hổ là ngũ hổ tướng của Nhà Trần. Tuy nhiên, theo quan niệm này, không nên hầu ông hổ vào đầu năm vì ông sẽ ăn hết sạch lộc và chỉ nên hầu tạ vào cuối năm. Mặc dù vậy, vẫn có người hầu khai điện đầu năm để trừ tà sát quỷ cho cả năm an lành.
Bản văn Quan Ngũ Hổ
Tôi nay vâng lệnh thiên đình.
Mời quan ngũ hổ uy linh đáo đàn.
Hoặc là ở sơn trang vui thú.
Hay về chầu đất tổ Thanh Hoa.
Nghe tôi thỉnh luyện thời về.
Phi phong hỏa tốc phải tùy phép công.
Trần phương Đông mời quan Thanh hổ.
Tróc mộc tinh dấu đỏ trên tay.
Bạch Hổ cai trấn phương Tây.
Thu kim tinh khí phép rầy ai đương.
Ông Xích Hổ Nam phương uy ngọ.
Tróc hỏa tinh đem bỏ ngục trung.
Bắc phương Hắc Hổ uy hùng.
Thu trừ thủy khí ngoan hung lạ nhường.
Trưởng trung ương mời ông Hoàng Hổ.
Lệnh bài sai phá thổ thạch tinh.
Ngũ phương ngũ tướng anh linh.
Nghe tôi hạ lệnh tùy hành chớ sai..
Cứ lời tôi hạ hình biến tướng.
Cùng quan quân giáng xuống đàn trung.
Dù khi thiếp tính phụ đồng.
Giáng phù giáng phép sự công chẳng rời.
Bắt ăn tươi nội tà ngoại quỷ.
Cứ lệnh hành sát quỷ trừ ma.
Đằng vân giá vũ ai qua.
Sơn tà thủy quái đem ra tra hình.
Nhãn song tinh hào quang lóng lánh.
Mình vươn dài dũng mãnh ai đang.
Rừng xanh cất tiếng gầm vang.
Nhe nanh giơ vuốt lại càng sợ kinh.
Lông mày xanh đôi tay giống trúc.
Tiếng thét gầm quỷ khốc tà kinh.
Vốn xưa tướng ở ngàn xanh.
Nghe tôi hạ lệnh tùy hành chớ sai..
Tướng với tôi ngày đêm khuya sớm.
Bén lửa hương nào dám quản công.
Thỉnh mời tướng giáng đàn trung.
Tôi cùng quan tướng mấy đông chẳng dời.
Tướng với tôi đồng tâm hợp lực.
Lệnh sai hành chẳng được trì diên.
Đêm ngày tập đạo tu thuyền.
Chứng minh lễ vật đàn tiền kính dâng.
Thành Hoàng xã lệnh nhiệm mầu hư không.
Thần kỳ các xứ Thổ công.
Oai linh củng phục anh hùng tiếng vang.
Quỳ tâu phục vọng các quan.
Phò trì đệ tử thiên ban cát tường.
Cát Xướng Thiên Thu Vạn Vạn Tuế.
Trả lời