Sự độc đáo của Hội Gióng Phù Đổng

Những nghi thức độc nhất

Theo Lời Phật tìm hiểu, Lễ hội Gióng Phù Đổng truyền thống được tổ chức vào hai ngày mùng 8 và 9 tháng 4 Âm lịch hàng năm tại xã Phù Đổng, nơi sinh ra Thánh Gióng với truyền thuyết “Phù Đổng Thiên Vương”.

Dân gian có câu:.

”Ai ơi mùng Chín tháng Tư.

Không đi Hội Gióng cũng hư mất người”….

Lễ hội Gióng bắt đầu được tổ chức từ khoảng thế kỷ XI, trong thời Vua Lý Thái Tổ. Trong thời nhà Lý (1009-1225), di tích và lễ hội Gióng được coi trọng. Vua Lý Công Uẩn đã xây dựng đền thờ Phủ Đổng Thiên Vương và tổ chức lại Hội Gióng với quy mô lớn.

Đến thời kỳ Lê (thế kỷ XV-XVI), hội Gióng đã trở nên nổi tiếng và được triều đình cử quan đại thần đến tham gia vào lễ hội tôn vinh Thánh Gióng. Tiếp tục theo truyền thống, các triều đại sau đó cũng làm như vậy. Hội lễ Thánh Gióng là một lễ hội mà cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển suốt hàng ngàn năm.

Hằng năm, lễ hội Gióng ở làng Phù Đổng được người dân của các làng Phù Đổng, Phù Dực, Đổng Viên, Đổng Xuyên (xã Phù Đổng) tổ chức và trở thành một lễ hội nổi tiếng ở vùng châu thổ Bắc Bộ.

Trước đây, lễ hội diễn ra trong 12 ngày (từ mùng 1 đến 12/4 âm lịch) nhằm tưởng nhớ lại trận chiến xưa và tri ân công đức của vị Thánh làng. Trong các ngày tổ chức hội, vào buổi sáng sớm, luôn diễn ra nghi thức tế thánh trước khi tiến hành các hình thức biểu diễn khác của lễ hội.

Lễ đổ nước khai mạc hội Gióng thể hiện ý nghĩa lấy nước rửa tội trước khi bước vào trận đánh và cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi.

Dân làng Phù Đổng chuẩn bị cho Hội Gióng năm 2023

Đặc biệt nhất trong lễ hội Gióng là con ngựa trắng và ông hiệu cờ. 28 cô gái đóng vai tướng giặc, được cư dân làng lựa chọn cẩn thận. Các gia đình may mắn được chọn để đóng vai cô Tướng, tùy thuộc vào vai trò và khả năng tài chính, đã chuẩn bị trang phục từ trước một tháng.

Ngoài ra, còn có lễ rước Bạch Mã (ngựa sữa) vào giữa trưa. Ngựa sữa biểu trưng cho sự mạnh mẽ và linh hoạt của trời và biểu trưng cho phương Đông, mặt trời. Khi rước, mọi người mong muốn có năng lượng sống phồn thịnh, sự sinh sôi và phát triển của mọi loài.

Theo phong tục, khi mang ngựa trắng, thường có gió, có nghĩa là trời đang ủng hộ “Thiên nhân hợp khí” và mang khí thiêng của trời xuống trần gian. Khi mang về, sinh khí đó sẽ tập trung vào lá cờ đỏ của ông hiệu cờ. Màu đỏ là màu của sinh khí, màu của sự sống, liên quan đến thần linh, thể hiện ước vọng được đủ đầy, ước vọng của sự sung túc.

Sau nhiều thập kỷ, lễ hội Thánh Gióng vẫn tồn tại và phát triển đến ngày nay. Điểm đặc biệt của lễ hội Gióng là vẫn diễn ra theo cách tự nhiên theo truyền thống, không bị “biến thành sân khấu” hay “kịch bản hóa”. Vì vậy, vào năm 2010, lễ hội Gióng đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của loài người.

Thanh niên trong xã được chọn tham gia vào các vai diễn tại Hội Gióng

Hội Gióng năm 2023 có những gì thu hút?

Năm nay, lễ hội Gióng được tái hiện và diễn ra trong 3 ngày, từ ngày 25 đến ngày 27 tháng 5 năm 2023 (tức là từ ngày mùng 7 đến mùng 9 tháng Tư năm Quý Mão) tại Khu di tích Quốc gia đặc biệt Đền Phù Đổng (Gia Lâm, Hà Nội) và một số địa điểm tương tự.

Theo Trưởng phòng Văn hóa – Thông tin huyện Gia lâm Phùng Thị Hoài Hương, festival năm nay diễn ra đúng vào thời điểm xã Phù Đổng cũng sẽ có vinh dự đón nhận quyết định công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới mẫu; đồng thời cũng diễn ra Tuần lễ du lịch xã Phù Đổng. Về phần lễ, các nghi thức vẫn được tổ chức đầy đủ với lễ tế Thánh tại Đền Thượng; Lễ dâng hương; Rước khám đường; Lễ rước cỗ; Hội trận truyền thống tại Soi Bia.

Phần lễ hội, Ban tổ chức cũng tổ chức nhiều hoạt động văn hóa – thể thao đa dạng như Lễ hội Hoa giấy Phù Đổng; Giải Cầu lông Hội Gióng Phù Đổng vào năm 2023; Hội thi “Tiếng hót chim Chào mào”; Giải bóng chuyền; Giải vật dân tộc; Văn nghệ quần chúng chào mừng; Biểu diễn các loại hình nghệ thuật truyền thống quan họ, hát chèo, hát tuồng….

Tìm hiểu thêm: Vương Cô Đệ Nhất là ai và đền thờ ở đâu?

Những thiếu nữ khoảng 12 -13 tuổi được chọn làm cô Tướng

Bên cạnh đó, còn có nhiều hoạt động quảng bá du lịch như: Khai trương các hoạt động tham quan, trải nghiệm, giới thiệu sản phẩm du lịch, ẩm thực địa phương; Tổ chức các gian hàng giới thiệu du lịch Gia Lâm, du lịch Hà Nội; Các gian hàng OCOP; Trưng bày, giới thiệu sản phẩm cây cảnh, hoa giấy Phù Đổng….

Cô Tướng được người dân các xóm rước kiệu

Trong suốt các ngày từ ngày 19/5 (tức ngày mùng 1 tháng 4 âm lịch) cho đến hiện tại, người dân xã Phù Đổng cũng đã phấn khởi tham gia vào hội hè với việc chuẩn bị trang phục cho các nữ tướng, quan chức và rèn luyện cho lễ hội chính thức.

Chị Nguyễn Thị Vui ở thôn Phù Dực, xã Phù Đổng cho biết: ”Tôi lớn lên với câu chuyện về thánh Gióng sinh ra từ làng đã được ông bà kể lại. Đến giờ hơn 40 tuổi, dù lấy chồng xa nhưng mỗi năm tôi vẫn trở về làng để xem đánh trận, một nghi lễ độc đáo của lễ hội và thích nhất là được chứng kiến không khí sôi động chuẩn bị cho ngày hội. Nhà nhà đều chuẩn bị cỗ, gói bánh… Hội Gióng suốt nhiều năm vẫn giữ được nét văn hóa đặc biệt như vậy”.