Trong số thập vị quan hoàng thì Quan Hoàng Đôi đứng sau Quan Hoàng Cả và đứng trước Quan Hoàng Bơ Thoải.
Theo Lời Phật tìm hiểu, sách lịch sử truyền bá về ngài miêu tả ngài là một vị tướng tài ba, xuất sắc trong chiến thuật quân sự, có tài thư binh, trung thành với vua và bảo vệ đất nước. Thánh Ông Hoàng Đôi đã tham gia vào nhiều trận đánh trên các vùng cao nguyên và sau này, khi được tôn sùng như một vị thánh, nhân dân ở nhiều vùng đã xây dựng đền thờ và tôn kính ông một cách nghiêm trang.
Quan Hoàng Đôi là ai ?
Theo truyền thuyết Quan Hoàng Đôi là con vua cha Bát Hải Động Đình, ngài được sai giáng xuống trần đầu thai vào làm con trai nhà họ Nguyễn ở đất Thanh Hoa. Lớn lên ngài là một vị tướng tài ba, thông thạo lịch sử, hiểu rõ quân sự. Ngài là một vị thần trung thành thời Lê có nhiều đóng góp trong việc giúp nhà Lê tiêu diệt Mạc. Khi đánh nhà Mạc tháo chạy lên Cao Bằng, ngài được bổ nhiệm làm quan trấn giữ vùng Triệu Tường để bảo vệ dân chúng. Khi ngài thành công trong việc khắc tên lên bảng vàng để ghi công và xây dựng đền thờ để tưởng nhớ sau này. Vì vậy, người ta thường coi ngài là một vị quan lớn, được gọi là Quan Lớn Triệu Tường và thờ phượng ngài ngay sau Quan Điều Thất.
Trong khi đó, hình tượng tại đền Mẫu Sòng Sơn và đền phố Cát để lại, Quan Hoàng Đôi là một vị thánh hoàng hầu Mẫu Liễu Hạnh, ông được phong tước Thượng Đẳng Thần làm việc trên cao giám sát hàng ngàn người, là một trong Tứ Vị Khâm Sai đi điểm danh lính nhận đồng, nhận căn số cho gia đình Tứ Phủ về sau để hầu thánh.
Tương truyền khi còn sống, Quan Hoàng Đôi được cho là người Mán đã có đóng góp cùng với Quan Hoàng Bảy trong việc đánh đuổi kẻ thù và cứu người dân, và được vinh danh với danh hiệu Tướng Công. Trong văn bản của Quan Hoàng Bảy, có một đoạn miêu tả về sự đóng góp của Quan Hoàng Đôi trong trận đánh cùng với Hoàng Bảy, và chính vì vậy mà người ta còn gọi Quan Hoàng Đôi là Quan Hoàng Đôi Bảo Hà. Trong văn bản của ông Bảy còn có câu:
”Doanh trung thường có hai hoàng vào ra.
Quan Hoàng Bảy Bảo Hà chính vi.
Cùng tướng công Đệ Nhị Hoàng Đôi.
Can qua dâu bể biển đời, anh hùng xưa đã ra người cung tiên”.
Hầu vị Quan Hoàng Đôi
Theo quy định Tứ Phủ, khi đến Quan Hoàng Đôi ngự, người đại diện mặc áo xanh lá cây, đeo khăn mỏ rìu, mang áo trấn thủ, đi mạng chéo, đi ghệt tay và ghệt chân, tay cầm đôi hèo. Ngài thực hiện lễ khai quang, ngồi trên hèo, hiến tửu, lắng nghe thơ, phát tài lộc.
Trước đây, Ông Hoàng Bảy thường ít được phục vụ hơn là Quan Hoàng Đôi, tuy nhiên sau này thì người ta phục vụ chủ yếu Quan Hoàng Bảy, ít khi phục vụ Quan Hoàng Đôi hơn.
Nhiều quan điểm cho rằng thường chỉ có một trong hai ông được hầu vì hai ông đều cùng tham gia chiến đấu chống lại kẻ thù với nhau. Theo cách truyền thống chỉ có những người từng cùng chiến đấu, cùng chịu khó, cùng đồng lòng và có đạo đức tốt mới được hầu sự tôn kính của Quan Hoàng Đôi.
Tìm hiểu thêm: Vương Cô Đệ Nhất là ai và đền thờ ở đâu?
Đền tưởng niệm Quan Hoàng Đôi
Hiện nay ở nước ta có nhiều ngôi đền thờ tự Quan Hoàng Đôi, có thể kể đến:.
Đền tưởng niệm Quan Hoàng Đôi ở Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh
Ngôi đền này được gọi là đền Hoàng Đôi Bảo Hà, do nhân dân từ vùng Bảo Hà mang đến đây để thờ tự. Người đã xây dựng đền này là cụ đồng Nhâm với lòng tôn kính và biết ơn công lao to lớn của Quan Hoàng Đôi đã dũng cảm bảo vệ quốc gia và cứu người dân. Đây là mảnh đất của gia đình cụ đồng Nhâm và cụ đã tự xây dựng ngôi đền và đưa chân nhang Ngài về để thờ phụng.
Đền tưởng niệm Quan Hoàng Đôi ở Bảo Hà, tỉnh Lạng Sơn
Nơi này Quan Hoàng Đôi được thờ tại cung Tứ Phủ Ông Hoàng ở đền Bảo Hà – ngôi đền chính thờ Quan Hoàng Bảy. Lý do Ông được thờ trong đền Quan Hoàng Bảy Bảo Hà là vì hai ông có mối quan hệ thân thiết và điều này là hợp lý vì hai ông cùng đi đánh giặc bảo vệ quốc gia với nhau. Mọi người thường để tượng của Ông Hoàng Đôi màu xanh trong khi Ông Hoàng Bảy thì màu tím. Đây cũng là màu áo chính của hai ông trong nghi lễ hầu đồng.
Đền tưởng niệm Quan Hoàng Đôi tại Phủ Tây Hồ, thành phố Hà Nội
Phủ Tây Hồ nơi liền kề với Thánh Mẫu Liễu Hạnh cũng là một trong những địa điểm tâm linh thờ phụng Quan Hoàng Đôi. Nơi thờ ông nằm ở phía đông cung Sơn Trang, nhìn về hai bên cầu sẽ thấy có hai vị Quan Hoàng đang cưỡi ngựa bạch. Một vị mặc áo đỏ, đai vàng, khăn xếp lét màu vàng là Quan Hoàng Tư. Vị còn lại mặc áo xanh chính là Quan Hoàng Đôi.
Ngoài ra, chùa Quang Minh ngay phía sau đền Bảo Hà là nơi Ông Hoàng Đôi được thờ chính.
Bài văn Quan Hoàng Đôi
Hoàng Đôi đem quân lên ngàn.
Đùng đùng súng nổ dậy vang khắp trời.
Sớ văn tấu thỉnh khuyên mời.
Thỉnh Hoàng linh ứng ngự chơi đền này.
Quan Hoàng vạn phép trong tay.
Tam sanh sửa lễ khi nay khẩn cầu.
Ai thời căn số phải hầu.
Lập đàn thỉnh bóng, quy đầu làm tôi.
Thánh Hoàng hoá phép trên trời.
Hải môn bốn bể khắp nơi quyền hành.
Bảo Hà coi chốn rừng xanh.
Thổ Nùng Thổ mán phục tình làm tôi.
Sắc phong chính hiệu Hoàng Đôi.
Mười hai cửa bể mọi nơi đi về.
Con vua Bát Hải thuỷ tề.
Long thần Hoàng cưỡi đi về sớm khuya.
Bấy giờ có sớ dâng lên.
Vua Cha giáng chỉ hạ truyền phán ra.
Kíp ngay diệt lũ yêu ma.
Thánh hoàng đội lệnh bước ra sân rồng.
Ba quân, lĩnh ấn công đồng.
Kiếm thiêng ra phép thần thông xoay vần.
Trên trời nổi trận phong vân.
Sai lôi lôi giáng tối tăm mịt mờ.
Pháp màu biến ứng thần cơ.
Quỷ tan tà tán bấy giờ thu lôi.
Chiêng kêu, trống đánh ba hồi.
Thượng đường mở hội đón người lên công.
Vua cha ban sắc tặng phong.
Càng thêm tối tú oai hùng uy quang.
Tiểu tôi bái lạy đức Hoàng.
Dám xin soi xét trần gian lỗi lầm.
Hoàng về giáng lưu ân.
Khuông phù đệ tử thiên xuân thọ trường.
Văn mời nước Quan Hoàng Đôi
Hỡi cô chuốc rượu vậy thời nơi nao.
Tề tay tiên chuốc chén rượu đào.
Dâng lên là lên cúng Mẫu.
Dâng vào tiên thánh Hoàng sơi.
Đệ nhất tuần sơ, ông đã hiểu rồi.
Đệ nhị tuần á, chúc chén rượu đầy.
Các cô dâng lên cúng Mẫu.
Các cô dâng vào tiên thánh Hoàng sơi.
Đệ nhất tuần sơ, đệ nhị tuần á, đệ tam tuần chung.
Các cô dâng lên cúng Mẫu.
Các cô dâng vào tiên thánh Hoàng xơi...
Trả lời