Theo Lời Phật tìm hiểu, cần phải quan sát cuộc sống cẩn thận để phân biệt ai là đức hạnh, ai là tội ác; công việc nào là đúng, công việc nào là sai…
Cuộc sống luôn chứa đựng hai mặt tích cực và tiêu cực cùng hỗn độn. Hy vọng vào một mô hình hoàn hảo hay một tập thể tốt đẹp, trong xã hội này là điều không thực tế. Vì vậy, chúng ta cần quan sát cuộc sống một cách kỹ lưỡng để phân biệt rõ đâu là hành động đúng đắn, đâu là hành động sai trái; điều nào là đạo đức, điều nào là phi đạo đức để có hành động phù hợp.
Nhận biết sự phân chia giữa thiện và ác, chính tà là điều không đơn giản. Đối với những người tài giỏi trong việc giấu dấu hoặc lừa đảo thì càng khó để phân biệt. Tuy nhiên, nếu ta chú ý đến các “biểu hiện” của họ thì có thể nhận ra dấu hiệu của chính tà. Bởi vì “tâm hồn sinh ra từ bản chất”, ngôn ngữ và hành vi của mỗi cá nhân luôn phản ánh tính chất thiện và ác và chính tà của họ.
”Một thời Phật ở nước Xá-vệ, rừng Kỳ-đà, vườn Cấp Cô Độc. Bấy giờ Thế Tôn bảo các Tỳ-kheo:.
– Nếu có người ở trong nhóm tà thì có tướng trạng gì, có nhân duyên gì?
Các Tỳ-kheo bạch Thế Tôn:.
Như Lai là vị vua của Phật giáo, là một người được tôn kính trong Phật giáo. Chúng ta hy vọng đây sẽ là một lý thuyết hữu ích cho các nhà Tỳ-kheo. Sau khi nghe, chúng ta sẽ tuân thủ và thực hiện.
Thế Tôn dạy:..
– Các Thầy khéo suy nghĩ. Ta sẽ vì các Thầy phân biệt nghĩa này.
Các Tỳ-kheo đáp:..
– Xin vâng, Thế Tôn!
Các Tỳ-kheo vâng lời Phật dạy. Thế Tôn dạy:…
Các thành viên của nhóm tà có thể được nhận biết thông qua năm việc họ làm. Những việc này đầy thú vị nhưng cũng rất đáng ngạc nhiên: họ có thể cười trong những tình huống không đáng cười, không hân hoan trong những lúc vui mừng, không có sự khởi tâm từ những điều tốt đẹp, làm điều ác mà không biết xấu hổ, và không lắng nghe những lời tốt đẹp. Vì vậy, nếu bạn muốn nhận ra ai thuộc nhóm tà, hãy quan sát những việc họ làm.
Lại nữa, có chúng sanh ở trong nhóm chánh, có tướng trạng gì, có nhân duyên gì?Các Tỳ-kheo bạch Thế Tôn:..
Như Lai là quốc vương của Phật giáo, là người được tôn kính nhất trong tôn giáo đó. Xin Thế Tôn giảng giải cho các Tỳ-kheo. Chúng tôi sẽ nghe và tuân theo.
Thế Tôn dạy:..
– Các Thầy khéo suy nghĩ! Ta sẽ vì các Thầy phân biệt nghĩa này!
Các Tỳ-kheo đáp:..
– Xin vâng, Thế Tôn!
Các Tỳ-kheo vâng lời Phật dạy. Thế Tôn bảo:.
Người thuộc nhóm chính sẽ được nhận biết qua năm việc. Khi đã biết được năm việc, ta có thể xác định người này là thành viên của nhóm chính. Năm việc có thể được đáng cười hoặc đáng hân hoan, đáng truyền cảm hứng hoặc đáng xấu hổ, và nếu có những lời tốt đẹp, ta nên để ý. Vì vậy, các Tỳ-kheo cần phải học điều này.
Bấy giờ các Tỳ-kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.
(Kinh Tăng nhất A-hàm, tập II, phẩm Tà tư, VNCPHVN ấn hành, 1998, tr.357).
Lời dạy của Đức Phật rất rõ ràng: “Nếu không cười khi cần phải cười, không vui mừng khi cần phải vui mừng, không khởi đầu từ tâm khi cần phải khởi đầu từ tâm, làm ác mà không xấu hổ, không chú ý đến lời tốt, thì đó là dấu hiệu của một người tà ác.” Đó là năm tiêu chí quan trọng để đánh giá một người là chánh hay tà, và cũng là năm tiêu chí để tự đánh giá bản thân mình.
Cuộc sống luôn thay đổi, tâm trạng luôn không ổn định, raja giới giữa đúng và sai đôi khi rất nhạy cảm và mong manh. Dù lúc nào chúng ta cho rằng mình là người tốt, đại diện cho lòng thiện lành, nhưng thực tế không phải vậy. Vì vậy, điều cần thiết là luôn áp dụng năm tiêu chuẩn của Thế Tôn để tự kiểm tra và cải thiện bản thân.
Chính mỗi người biết mình là ai, có tính chất tốt hay xấu, và chắc chắn ai cũng biết điều đó. Do đó, việc chuyển từ tính xấu sang tính tốt, từ hành vi ác sang hành vi đúng là điều cần thiết trong cuộc sống của những người theo đạo Phật.
Tìm hiểu thêm: Giới thiệu về phái Tịnh độ trong Phật giáo
Trả lời