Trong quá trình hình thành và phát triển, Phật giáo Ấn Độ đã lan tỏa sang các nước lân cận, khu vực Á Đông và phát triển trên toàn thế giới. Sự phát triển này được chia thành hai hướng: về phía Bắc là Phật giáo Bắc Tông, với tư tưởng Đại thừa và về phía Nam là Phật giáo Nam Tông, với tư tưởng Tiểu thừa.
Theo Lời Phật tìm hiểu, sự chia rẽ này không phải do xung đột về cấu trúc hoặc quyền lợi, vị trí mà do khác biệt trong quan niệm về tôn giáo, luật pháp.
Phật giáo Tiểu thừa.
Phái Hyayana được hiểu là “đường cứu vớt nhỏ” hoặc “xe nhỏ”, chỉ dành cho các nhà sư tu hành để được cứu vớt. Phái này cho rằng người theo Hyayana phải tự giác giải thoát cho chính mình, không thể giải thoát được cho người khác.
 |
| Theo phái Phái Tiểu thừa chỉ có Thích Ca là Phật duy nhất. |
Phái Tiểu thừa quan niệm rằng vòng luân hồi và niết bàn là hai khái niệm khác biệt, chỉ khi con người thoát khỏi vòng luân hồi thì mới đạt được Niết Bàn. Niết Bàn là một nơi hư vô, nơi đã giác ngộ, không còn đau khổ. Phật tổ là người đầu tiên đạt được Niết Bàn.
Phật giáo Tiểu thừa bảo vệ sự tuân thủ chặt chẽ của giáo quy, tuân thủ các giáo điều của đạo Phật nguyên thủy. Theo các môn đồ Tiểu thừa, phái này mang đến học thuyết thuần khiết và khởi thủy như những gì mà Phật đã giảng dạy. Những quan niệm của nó chủ yếu dựa vào các kinh ghi lại lời dạy của Phật tổ, quy tắc kỷ luật tu hành dựa vào Luật tạng.
Có thể bạn quan tâm: Giới thiệu về Phật giáo Việt Nam: Lịch sử và tình hình hiện tại
Phái Tiểu thừa đã được truyền bá tới nhiều quốc gia như Xri Lanka, Myanmar, Thái Lan, Lào, Campuchia và Việt Nam. Quá trình phát triển của phái này đã chia thành nhiều nhánh, ví dụ như Thành thực tông, Luật tông, Câu xá tông…
Phật giáo Đại thừa.
Phái Đại thừa (Mahayana) được hiểu là “con đường cứu vớt to lớn”, “cỗ xe lớn” và được coi là một tôn giáo cải cách. Giáo lý của Đại thừa có nhiều điểm mới so với đạo Phật nguyên thủy. Phái này tin rằng không chỉ có những người xuất gia tu hành mà cả các phật tử cũng được cứu vớt.
Vì thế, chủ trương của người theo đạo Phật Đại thừa không chỉ giúp cho bản thân giải thoát, giác ngộ mà còn có thể giúp nhiều người khác cùng giải thoát, giác ngộ. Chủ trương của Đại thừa là mỗi người có thể đến Niết Bàn chỉ bằng nỗ lực của chính mình, đồng thời giải thoát được đông đảo cho nhiều người.
 |
| Thư viện Học viện Phật giáo Việt Nam được trang bị nhiều đầu sách về kinh Phật, giáo lý. Các Tăng Ni sinh đang theo học phải nghiên cứu rất nhiều tài liệu được viết bằng các ngôn ngữ tiếng Phạn, Hán cổ,.. Ảnh tư liệu |
Phái Đại thừa không chỉ công nhận Thích Ca là Phật mà còn công nhận nhiều Phật khác như Phật Adiđà, Phật Di Lặc, Phật Đại Dược Sư… Mọi người đều có thể trở thành Phật và thực tế đã có nhiều người trở thành Phật như Văn Thù Bồ Tát, Quan Âm Bồ Tát, Phổ Hiền Bồ Tát…
Với triết lý đó, các chùa theo Phái Đại thừa có nhiều tượng Phật và Bồ Tát cũng được tôn vinh. Bồ Tát là những người đã hoàn thiện bản thân bằng tu luyện và chọn ở lại trần gian để giúp đỡ chúng sinh. Trong tất cả các vị, Quan Âm Bồ Tát được tôn trọng nhất.
Tín đồ Phật giáo Đại thừa tin rằng sự tái sinh và Niết Bàn không khác biệt, và có thể đạt được Niết Bàn trong quá trình sống (sinh tử). Theo trường phái này, Niết Bàn là một thế giới hạnh phúc, nơi các vị Phật tồn tại, tương tự như Thiên đường của các tôn giáo khác.
 |
| Hơn 100 phật tử đã hành hương từ TP Vinh và các địa bàn lân cận về chùa Từ Hiếu. Ảnh tư liệu: Đức Anh |
Với quan điểm hiện đại của mình, Phật giáo Đại thừa đã được lan truyền đến nhiều quốc gia trên toàn cầu, đặc biệt là ở các nước châu Á. Từ Ấn Độ, nó đã được truyền bá đến Tây Tạng, sau đó lan rộng sang Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên, Việt Nam… Trong quá trình đó, phái Đại thừa đã phân chia thành nhiều nhánh khác nhau, bao gồm Pháp tương tông, Tam luận tông, Hoa nghiêm tông, Mật tông, Tịnh độ tông và Thiền tông.
Tại Việt Nam – một trong những trung tâm Phật giáo phát triển sớm nhất trên thế giới, đã chứng kiến sự phát triển của cả hai trường phái Tiểu thừa và Đại thừa. Với tư tưởng nhân văn, “từ bi hỉ xả”, sự bình đẳng giữa mọi chúng sinh, khuyến khích con người làm việc thiện và tránh điều ác… Phật giáo Tiểu thừa và Đại thừa đều đã nhanh chóng trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống của người dân, được đông đảo quần chúng đồng tình, ủng hộ và liên kết với mỗi giai đoạn phát triển của quốc gia và dân tộc.
Trả lời