Theo Lời Phật tìm hiểu, việc tạo ra các nhóm lợi ích đã gây ra nhiều hệ lụy, ảnh hưởng đến sự phát triển của đất nước. Điều này đã được Đảng và dư luận quan tâm và chỉ trích trong những năm gần đây.
Quá trình chuẩn bị nhân sự cho đại hội Đảng các cấp và Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII, Đảng ta quyết định: ”Cần quyết liệt loại bỏ những ứng viên không có chính trị nền tảng vững vàng, thiếu phẩm chất, năng lực, uy tín; không có tấm gương mẫu, không đoàn kết, bị phân hóa, bè phái, chạy chức, chạy quyền, tham nhũng, tiêu cực, và những người có lợi ích nhóm…; Cũng như những người vi phạm chính sách, pháp luật hoặc có người thân vi phạm. Việc nhận diện ”nhóm lợi ích” để ngăn chặn những hậu quả tiêu cực của nó là rất quan trọng và cần được thực hiện một cách khách quan.
Theo đúng nghĩa, “lợi ích nhóm” là lợi ích của một nhóm người liên kết, hỗ trợ và bảo vệ lợi ích của nhau. Tuy nhiên, “lợi ích nhóm” có thể được chia thành hai loại: “lợi ích nhóm” tích cực và “lợi ích nhóm” tiêu cực, phụ thuộc vào mục đích và tính chất của nhóm. “Lợi ích nhóm” tích cực là lợi ích hợp pháp và chính đáng của nhóm người.
Trong xã hội hiện nay, có nhiều tầng lớp, nhóm người với các đặc điểm và hoàn cảnh khác nhau. Vì vậy, việc tạo ra lợi ích cho nhóm là cần thiết và tự nhiên, để thúc đẩy hoạt động. Lợi ích nhóm tích cực là lợi ích chính đáng, hợp pháp, không xung đột với lợi ích của dân tộc, quốc gia và hướng tới sự hài hòa với lợi ích xã hội, dân tộc và quốc gia. Tuy nhiên, lợi ích nhóm theo hướng tiêu cực sẽ gây xung đột và mâu thuẫn, gây thiệt hại cho lợi ích chung của nhân dân, xã hội và quốc gia, cản trở quá trình phát triển kinh tế, xã hội và làm giảm hiệu quả quản lý nhà nước.
“Lợi ích nhóm” tiêu cực ban đầu chỉ là lợi ích hẹp của một đơn vị, một địa phương, không được kiểm soát và có thể dẫn đến sự cộng tác của các nhóm ít quyền lợi để đạt được lợi ích bất chính. Các cán bộ, công chức có chức vụ và quyền lực có thể hợp tác với các đơn vị kinh tế và các thành phần xã hội khác để trục lợi và thu lợi ích cá nhân, dẫn đến sự thoái hóa và biến chất.
”Nhóm lợi ích” tiêu cực luôn liên quan đến hành vi tham nhũng của những người có chức vụ và quyền lực. Điều này có nghĩa là tại cấp độ cao hơn, quyền lực của nhà nước tạo ra một ”nhóm lợi ích” tiêu cực, với các thủ đoạn tinh vi và xảo quyệt hơn, chi phối các cá nhân có thẩm quyền và ảnh hưởng đến cả chủ trương, chính sách và quyết định của chính quyền. Do đó, tính chất nguy hiểm đối với xã hội càng cao hơn. Sự cấu kết và lôi kéo những người có chức vụ và quyền lực bằng vật chất ngày càng chặt chẽ và khép kín, đủ sức lũng đoạn từ tập thể nhỏ đến tập thể lớn, từ kinh tế đến chính trị. Họ lợi dụng chính sách, pháp luật và nhân danh lợi ích xã hội để trục lợi. Dưới danh nghĩa lợi ích tập thể hoặc quốc gia, họ giành giật và chiếm đoạt lợi ích vật chất, danh tiếng và quyền lực cho bản thân và gia đình, mà không quan tâm đến lợi ích của nhân dân, quốc gia và dân tộc. Việc này được tổ chức chặt chẽ, thủ tục hợp pháp và rất khó phát hiện.
“Nhóm lợi ích” là một tập thể bao gồm nhiều cá nhân, tổ chức cùng chia sẻ một mối quan tâm chung và cùng nhau thúc đẩy các mục tiêu đó bằng cách sử dụng các hình thức tuyên truyền vận động để tác động đến dư luận, hoặc chính sách của chính phủ. Về mục đích và tính chất, chúng có thể được chia thành “nhóm lợi ích”, “lợi ích nhóm” tích cực, hợp pháp hoặc “nhóm lợi ích”, “lợi ích nhóm” tiêu cực, bất hợp pháp. “Nhóm lợi ích”, “lợi ích nhóm” tích cực luôn đáp ứng lợi ích chính đáng, hợp pháp, và là một phần của lợi ích xã hội, dân tộc và quốc gia. Trong khi đó, “nhóm lợi ích”, “lợi ích nhóm” tiêu cực cần phải bị đấu tranh và ngăn chặn.
Vấn đề “tôn vinh lợi ích nhóm” đang được Đảng, Nhà nước và dư luận xã hội quan tâm và chỉ trích làm cản trở quá trình thực hiện đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cũng như gây thiệt hại lớn đến tài sản của Nhà nước và xã hội. Ngoài ra, việc tôn vinh lợi ích nhóm cũng gây tổn hại nghiêm trọng đến uy tín và vai trò lãnh đạo của Đảng, cũng như làm suy giảm đội ngũ cán bộ và đảng viên, và làm đảo lộn chuẩn mực và giá trị đạo đức xã hội. Hiện tượng này đang gây bất bình trong dư luận, và tạo cơ hội cho các thế lực thù địch chống phá cách mạng của đất nước.
Nếu không nhận ra và có các biện pháp phòng ngừa kịp thời, các lợi ích nhóm tiêu cực có thể gây nguy hiểm đến sự ổn định chính trị, đe dọa sự tồn tại của Đảng, Nhà nước và chế độ. Đảng, Nhà nước và nhân dân đã hiểu rõ được tính tích cực và tiêu cực của vấn đề này, và tăng cường quyết tâm chính trị để khuyến khích tính tích cực và đấu tranh chống lại tính tiêu cực trong các lợi ích nhóm tại Việt Nam. Đảng, Nhà nước luôn phải cắt đứt những nhóm lợi ích thao túng tài sản công quốc gia; không có bất kỳ vùng cấm nào, và phải kiên quyết và kiên trì thực hiện từng bước một, theo cách khoa học và bài bản, không nóng vội hay chủ quan.
Hiện nay, khái niệm “nhóm lợi ích” hoặc “lợi ích nhóm” tiêu cực xuất hiện ở nhiều lĩnh vực trong đời sống kinh tế-xã hội, đặc biệt là trong thực hiện các chính sách và chủ trương phát triển. Điều này thể hiện qua việc thiết lập mối quan hệ với các cấp trên, cơ quan có thẩm quyền, cũng như việc hối lộ dưới mọi hình thức để giành được kinh phí, đề tài, dự án có lợi cho đơn vị, địa phương và cho chính bản thân.
Trên thực tế, đã có rất nhiều nhà thầu, doanh nghiệp thiết lập mối quan hệ và liên kết với cơ quan, những người có quyền lực, cam kết trả hoa hồng cao cho chủ đầu tư để cạnh tranh các dự án xây dựng hạ tầng kinh tế – xã hội lớn, nhằm mục đích kiếm lợi và nhận hoa hồng mà không quan tâm đến hiệu quả đầu tư và lợi ích của cộng đồng.
Trong lĩnh vực bố trí cán bộ, những người liên kết, kết nối với nhau để đạt được các vị trí mong muốn cho bản thân hoặc cho người thân trong gia đình. Trong khi đó, những người có quyền hưởng lợi từ những quyết định bất minh đó. Những người bị lôi kéo, kết nối với nhau, hình thành thành một “nhóm lợi ích” thường là những người có chức vụ, có quyền lực, tập trung vào việc thu vén riêng tư và chỉ quan tâm đến lợi ích của bản thân và gia đình. Bên cạnh đó là một số cán bộ công chức thuộc các cơ quan thanh tra, kiểm tra, giám sát, điều tra… Cũng thuộc vào “nhóm lợi ích” này, khiến cho nhóm này càng trở nên khó phát hiện.
Hiện tình trạng yêu cầu một cuộc chiến chống lại tiêu cực trong “lợi ích của nhóm” và “nhóm lợi ích” đòi hỏi sự tham gia quyết liệt của tất cả các cấp, các ngành từ trung ương đến cơ sở và mỗi cá nhân, đồng thời khắc phục ngay các thiếu sót, lỗ hổng trong cơ chế, chính sách quản lý, điều hành trong cuộc chiến, và giải quyết các hành vi tiêu cực của “lợi ích nhóm” và “nhóm lợi ích” hiện nay.
Để đạt được hiệu quả trong công tác phòng chống “lợi ích nhóm” và “nhóm lợi ích” tiêu cực, chúng tôi khuyến khích các tổ chức Đảng, tổ chức chính trị, đoàn thể và các tầng lớp nhân dân thực hiện đồng bộ các biện pháp sau đây:
Một trong những mục tiêu quan trọng của chúng ta là nâng cao nhận thức của toàn Đảng và toàn dân về cuộc đấu tranh phòng chống “lợi ích nhóm” và “nhóm lợi ích” tiêu cực. Cần tăng cường công tác tuyên truyền và giáo dục để mỗi cán bộ, đảng viên và người dân hiểu đúng yêu cầu bức thiết của cuộc đấu tranh này. Đồng thời, cần thấy rõ rằng phòng ngừa và chống tham nhũng, lãng phí là nhiệm vụ quan trọng của Đảng ta. Chúng ta cần phát hiện và nhận diện các biểu hiện của “lợi ích nhóm” và “nhóm lợi ích” tiêu cực ở nước ta hiện nay, để từ đó nâng cao trách nhiệm và củng cố quyết tâm của mình. Chúng ta cần phân biệt rõ các luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch về “lợi ích nhóm” và “nhóm lợi ích” ở Việt Nam. Bằng cách này, chúng ta có thể phát huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng và xây dựng những biện pháp hữu hiệu trong cuộc đấu tranh phòng chống “lợi ích nhóm” và “nhóm lợi ích” tiêu cực.
Hai cần tích cực nghiên cứu và đề xuất các cải cách để hoàn thiện cơ chế quản lý, chính sách và pháp luật chung và pháp luật liên quan đến phòng chống tham nhũng và lãng phí, đặc biệt là trong lĩnh vực quản lý đất đai, kinh tế, tài chính và ngân hàng. Cần tiếp tục cải cách hành chính và sắp xếp bộ máy nhà nước, đảm bảo sự minh bạch và công khai trong các hoạt động kinh tế và tài chính của các cơ quan và đơn vị. Ngoài ra, cần xây dựng khung danh mục vị trí việc làm và đổi mới chế độ tiền lương đối với cán bộ và công chức, đồng thời kiểm soát và giám sát thu nhập của họ. Cần hoàn thiện tổ chức và triển khai hoạt động phòng chống tham nhũng từ trung ương đến địa phương và trong các cơ quan và đơn vị. Các ngành, cấp và cơ quan cần xây dựng và thực hiện chương trình hành động phòng chống tham nhũng và lãng phí tại chính cơ quan và đơn vị của họ. Cuối cùng, cần triển khai dân chủ tại cơ sở và phát huy vai trò của các tổ chức chính trị – xã hội và nhân dân trong giám sát cán bộ, công chức và cơ quan công quyền.
Ba là, tập trung chỉ đạo, làm tốt và thường xuyên thực hiện công tác kiểm tra, thanh tra, điều tra phòng, chống tham nhũng, lãng phí trong các lĩnh vực quan trọng như quản lý đất đai, xây dựng cơ bản, quản lý tài chính trong doanh nghiệp nhà nước; thu, chi ngân sách nhà nước; quản lý tài sản công; công tác quy hoạch, tuyển dụng, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ. Ba coi trọng công tác kiểm tra, thanh tra phòng, chống tham nhũng, lãng phí và không tán thành việc bảo vệ “lợi ích nhóm” hay “nhóm lợi ích” trong các cơ quan kiểm tra, thanh tra. Đồng thời, Ba tích cực giám sát, phát hiện, triệt tiêu các biểu hiện móc nối, hình thành “nhóm lợi ích” giữa các đối tượng phải thanh tra, kiểm tra với một bộ phận cán bộ, công chức thoái hóa, biến chất trong các cơ quan có chức năng thanh tra, kiểm tra, để chống lại hiện tượng che chắn khuyết điểm, làm nhẹ tội, chạy tội của các đối tượng này.
Số bốn, cần xử lý nghiêm, công khai và kịp thời những vụ việc phát hiện được. Cần có biện pháp kiên quyết và nghiêm minh đối với những người liên quan đến lợi ích nhóm, nhóm lợi ích, không phân biệt chức vụ hay thời điểm. Những người đứng đầu cơ quan, đơn vị, nơi xảy ra tham nhũng phải chịu trách nhiệm liên đới và bị xử lý đúng quy định của pháp luật. Cần phải đưa ra luật để tịch thu tài sản có nguồn gốc từ tham nhũng và xử lý nghiêm những người bảo vệ tham nhũng hoặc lợi dụng việc tố cáo tham nhũng để vu khống, làm hại người khác.
Trong năm nay, cần tập trung vào việc đấu tranh phòng chống lợi ích nhóm, nhóm lợi ích tiêu cực. Đồng thời, phải thực hiện công tác chỉnh đốn và xây dựng Đảng, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa do dân, vì dân và bằng cách học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác Hồ. Cần đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống tham ô, lãng phí và đấu tranh chống bệnh quan liêu từ bên trong Đảng để xây dựng hình ảnh mẫu mực về Đảng cầm quyền. Đồng thời, cần ban hành quy định và chính sách khuyến khích các cán bộ đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm và dám đột phá vì lợi ích chung. Cần tạo cơ chế khuyến khích và bảo vệ những người tích cực đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực; và biểu dương, nhân rộng những tấm gương, điển hình về cần cù, kiệm cơm, liêm chính và chí công vô tư.
Nhận ra được “đồng lợi ích”, “nhóm có lợi ích” là cơ sở để tăng cường hiệu quả trong cuộc chiến chống lại “đồng lợi ích”, “nhóm có lợi ích” tiêu cực trong xã hội ngày nay. Điều đó không chỉ là khát vọng chính trị của Đảng, Nhà nước, các tổ chức chính trị – xã hội mà còn là trách nhiệm của mọi tầng lớp nhân dân nhằm loại bỏ những trở ngại lớn trong việc xây dựng, phát triển đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa mà Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn.
Trả lời