Lời Phật viết bài viết nhỏ này về Thánh Giuse trong buổi tối của ngày Lễ Thánh Gia, với tâm trạng vẫn còn đầy không khí ấm áp tại nhà thờ, có lễ nghi chúc lành cho các cặp vợ chồng kỷ niệm kim khánh, ngân khánh hôn phối, cùng lời chúc mừng và cầu nguyện cho Ca đoàn Thánh Gia hôm nay mừng Lễ Bổn Mạng và hát lễ. Thiên Chúa ở bên chúng ta bằng tình yêu Người, thấm đượm vào vườn hoa của các gia đình. Ở bên Thánh Gia trong hang đá Giáng Sinh, các gia đình cảm nhận được tình nối kết giữa trời và đất, gần gũi với Ðấng luôn viếng thăm dân Người và vui thích ở giữa dân Người. Có lẽ sự gần gũi ấy, tình thân ấy, thúc đẩy tâm hồn người ta gắn bó với Ðức Mẹ Maria và Thánh Giuse, và chọn hai Ðấng làm Bổn Mạng nhiều nhất trên khắp thế giới và ở Việt Nam. Khi yêu mến, người ta hát lên. ”Ca hát là việc của người đang yêu”, thánh Augustinô đã nói như vậy.
Có nhiều ca khúc thánh ca về Ðức Mẹ và Thánh Giuse hơn các vị thánh khác. Tuy nhiên, khi nhìn lại, ta có thể thấy rằng chưa có nhiều bài hát về Thánh Giuse được phổ biến trong đời sống đạo đức của các tín hữu như những bài hát về Ðức Mẹ. Chỉ có thể kể đến một số bài hát như “Lạy thánh Giuse vinh hiển trên nơi diệu quang. Người được Thiên Chúa phong ban phúc lộc cao sang” (Minh Ðệ), “Nguyện xin Thánh Cả Giuse quyền cao sang, rầy đang no đầy ơn phúc trên thiên đàng” (Minh Ðệ), “Giuse trong xóm nhỏ khó nghèo thuở xưa” (Phạm Ðình Nhu – Nguyễn Khắc Tuần)… Tất cả đều là những tác phẩm của thời kỳ trước. Thời kỳ sau này, số lượng những bài hát về Thánh Giuse là rất lớn, nhưng chưa có được những bài lan tỏa sâu vào trong đời sống đạo như những bài hát về Ðức Mẹ: “Linh hồn tôi tung hô Chúa, tung hô Chúa í a” (Kim Long), “Hỡi Mẹ đầy ơn phúc, đời đời diễm phúc, Chúa ở cùng Mẹ” (Thành Tâm), “Mẹ ơi trước nhan Mẹ con dâng về Mẹ một tràng hoa Mân Côi” (Văn Chi), “Mẹ ơi đời con dõi bước theo Mẹ” (Mi Trầm), “Mẹ ơi, trên trần gian, con chưa thấy ai đến nhờ Mẹ mà Mẹ không thương giúp” (Nguyễn Duy)… Có thể suy nghĩ về những lý do như: dễ tìm được cảm xúc để viết bài hát về người mẹ hơn là viết về người cha; có nhiều dịp lễ về Ðức Mẹ trong phụng vụ hơn các lễ về Thánh Giuse; cuộc đời Thánh Giuse lặng lẽ nên những lời ca tụng Thánh nhân cũng trầm lắng hơn.
Thánh Giuse luôn khiêm nhường và không muốn so sánh, nhưng tình yêu của Ngài thúc đẩy chúng ta tìm cách mới để ca ngợi, cảm tạ, nguyện xin và sùng kính cùng Thánh Cha. Năm tôn kính Thánh Giuse là thời gian đặc biệt để người viết thánh ca suy niệm và sáng tác những bài hát mới về Ngài, góp phần vào đời sống đạo đức của cộng đồng Công giáo Việt Nam. Các nhà viết thánh ca đã bàn luận và trao đổi để tạo ra những sáng tác mới.
Mới đây, Ðức Phanxicô đã phát hành Tông thư “Từ trái tim người Cha” (Patris Corde), trong đó ông suy niệm về những góc cạnh khác nhau của hình ảnh người Cha của Chúa, đặc biệt là người Cha khả ái, trìu mến, vâng phục ý Chúa, đón nhận mọi hoàn cảnh, can đảm và lao động. Ðức Thánh Cha cũng giải thích rằng Tông thư này được đặt tên là “Từ trái tim người Cha” vì Thánh Giuse đã được ủy thác hai kho tàng quý giá nhất của Thiên Chúa là Chúa Giêsu và Mẹ Maria, và ông đã đáp ứng một cách trọn vẹn với lòng can đảm, lòng trìu mến và đức tin của một người Cha. Cuối cùng, Tông thư kết thúc với một kinh nguyện ngắn có thể hát lên, kêu gọi Thánh Giuse hướng dẫn chúng ta trên đường đời và bảo vệ chúng ta khỏi mọi sự dữ.
Hơn nữa, chúng ta có Tông huấn “Người chăm sóc Đấng Cứu Thế” (Redemptoris Custos) của Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II (1989), nơi suy ngẫm về ý tưởng Thánh Giuse tham gia vào mầu nhiệm Thiên Chúa qua các sự kiện trong cuộc đời Thánh nhân. Có thể sẽ có một bài hát mang nội dung thần học sâu sắc dựa trên ý tưởng này trong Tông huấn: “Cùng với Đức Maria, Thánh Giuse đã tham gia vào mầu nhiệm Nhập thể; Ngài đã tham gia vào cùng một sự kiện cứu độ, và Ngài đã là người chăm sóc chính tình yêu mà Thiên Chúa Cha, bằng sức mạnh của tình yêu đó, đã tiền định cho chúng ta làm con cái Ngài nhờ Đức Giêsu Kitô”.
Cũng có thể sáng tác nhạc cho những ý tưởng trong “Kinh Ông Thánh Giuse bầu cử” rất quen thuộc, được Đức Thánh Cha Lêô XII viết và đưa vào Thông điệp “Về lòng sùng kính Thánh Giuse” (Quamquam Pluries) phát hành năm 1889: “Lạy Ông Thánh Giuse, chúng con đến với Người trong những khó khăn. Chúng con đã cầu nguyện cùng Đức Mẹ Maria, người bạn thân của Người, để Người bảo vệ chúng con. Vì vậy, chúng con tin tưởng rằng Ông Thánh Giuse sẽ bầu cử cho chúng con như thế…”
Các nguồn văn Phụng vụ cũng đề cập đến ý tưởng cho bài hát, bao gồm lời nguyện, kinh tiền tụng và thánh thi trong các giờ kinh Phụng vụ của các ngày lễ như lễ Thánh Giuse vào ngày 19 tháng 3, lễ Thánh Giuse lao động vào ngày 1 tháng 5, lễ Thánh Gia và lễ ngoại lịch kính Thánh Giuse. Những lời nguyện trong thánh lễ về Thánh Giuse bao gồm: “Chúa đã giao phó Ðức Giêsu cho Thánh cả Giuse và Thánh nhân đã trung thành gìn giữ trong giai đoạn đầu của công trình cứu độ. Xin nhận lời thánh nhân chuyển cầu, cho Giáo Hội luôn luôn cộng tác với Ðức Giêsu để hoàn tất công trình Người đã khởi đầu” (Lời nguyện nhập lễ lễ Thánh Giuse, Bạn Trăm Năm của Ðức Maria); “Lạy Chúa, xưa Thánh Cả Giuse đã hết lòng phục vụ Ðức Kitô, Con Một Chúa Ðấng sinh làm con Ðức Trinh Nữ Maria…” (Lời nguyện tiến lễ lễ Thánh Giuse, Bạn Trăm Năm của Ðức Maria); “Lạy Thiên Chúa tạo thành trời đất, Chúa đã muốn cho con người lao động để tiếp tục công trình của Chúa. Xin nhận lời thánh cả Giuse chuyển cầu, cho chúng con biết noi gương người để lại là chu toàn nhiệm vụ Chúa đã trao phó hầu được hưởng niềm vui Chúa đã hứa cho tôi tớ trung thành…” (Lời nguyện nhập lễ lễ Thánh Giuse Thợ); “Trong ngày lễ Kính nhớ thánh Giuse, chúng con cùng tung hô, chúc tụng và ca ngợi Chúa. Thánh Giuse là người công chính, Chúa đã cho kết bạn với Ðức Trinh Nữ, Mẹ Chúa Trời. Thánh nhân là tôi tớ trung tín và khôn ngoan, Chúa đã trao phó Thánh Gia cho người coi sóc, để người thay quyền Chúa, gìn giữ Ðức Giêsu Kitô, Chúa chúng con, là Con Một Chúa đã nhập thể bởi quyền năng Chúa Thánh Thần…” (Kinh tiền tụng lễ kính Thánh Giuse).
Và một bài thơ về Thánh Giuse :.
Hỡi người thợ vô danh.
Của xưởng mộc nghèo khó,.
Xin ban no lành.
Cho người lao công khắp cùng xứ sở.
Chúng con cần gương ngài.
Ðể thấy kho tàng trong giọt mồ hôi,.
Thấy nụ cười trong từng dòng nước mắt,.
Thấy Nước Trời trong lòng đất mẹ cằn khô,.
Thấy sáng tạo, đi lên, tình người,.
Yêu thương và hợp nhất.
Thấy lớn lao trong từng nhỏ nhặt,.
Thấy vinh quang trong khổ nhục, ngài ơi.
Hỡi người thợ vô danh.
Của xưởng mộc nghèo khó,.
Xin cho những người đang xây dựng thế giới này.
Thấy ngài phục sinh,.
Thấy ngài phục sinh trong bàn tay của họ.
(Thánh thi trong phần Kinh sách của Giờ kinh Phụng vụ lễ Thánh Giuse Thợ).
Nhạc sĩ Phanxicô.
Trả lời