Câu chuyện về Chúa Giêsu biến hình được đưa ra trong ngày Chúa nhật II mùa Chay để khuyến khích lòng tin vào sự Phục sinh và kêu gọi mọi người tuân theo con đường chay tịnh khổ gía của Người. Hôm nay, câu chuyện đó được nhắc lại có lẽ là để tưởng nhớ kỷ niệm cung hiến Đền thờ Chúa biến hình trên núi Taibor vào ngày 6 tháng 8. Đây là một câu chuyện rất có ý nghĩa và có thể nuôi dưỡng niềm tin và lòng đạo đức của mọi người. Vì vậy, chúng ta không chỉ cần hiểu rõ câu chuyện trong lịch sử, mà còn cần thấu hiểu ý nghĩa sâu xa và rút ra nhiều lợi ích từ sự biến hình của Chúa Yêsu.
Cả ba quyển sách Tin Mừng Nhất lãm đều kể về sự kiện này. Cuốn sách Tin Mừng Gioan ám chỉ rằng có một số người Hy Lạp muốn được gặp Đức Chúa Giêsu (12,20-32). Họ nói: “Đã đến giờ Con Người được tôn vinh”. Và ngay lập tức, tiếng nói từ trên trời phán: “Ta đã tôn vinh Danh Ta và Ta sẽ lại tôn vinh”. Thánh Phêrô, một trong ba môn đệ đã chứng kiến sự kiện Chúa biến hình, sau đó tường thuật lại sự kiện này một cách ngắn gọn như chúng ta đọc thấy trong bài thánh thư hôm nay. Trong khi đó, các thư Phaolô không đề cập trực tiếp đến câu chuyện này. Tuy nhiên, ánh sáng của Chúa Giêsu đã chiếu xuống ông trên đường Đama, có phải là vinh quang của Đấng đã từng biến hình không? Và chắc chắn rằng câu chuyện về sự kiện Chúa biến hình đã giúp Phaolô rất nhiều khi ông nói với các tín hữu về việc cần phải đổi mới và tiếp cận với Chúa Giêsu Kitô. Tóm lại, sự kiện Chúa Giêsu biến hình là một sự kiện lịch sử trong cuộc đời Người, đã được miêu tả và gợi lên trong nhiều nơi trong các sách Tân Ước, trực tiếp hoặc gián tiếp, để cho chúng ta thấy rõ đây là một mầu nhiệm thật quan trọng.
Vậy biến cố ấy đã xảy ra như thế nào ?
Tin Mừng Matthêu mà chúng ta vừa nghe bắt đầu bằng cụm từ “sau 6 ngày”. Nói về thời điểm 6 ngày sau khi Đức Giêsu cho biết Người sẽ trải qua nhiều đau khổ và cuối cùng sẽ sống lại vào ngày thứ ba. Lời tuyên bố này khiến các môn đệ khó hiểu và không tin được. Tuy nhiên, Đức Giêsu khẳng định lại rằng tất cả những ai muốn theo Người cũng phải vác thập giá mình và đi theo.
Thật là một sự kiện kỳ lạ khiến nhiều người suy nghĩ và có thể bắt đầu cảm thấy buồn phiền. Họ chưa hiểu hết ý của Đức Giêsu vì Người không chỉ nói về thập giá mà còn khẳng định sẽ có Phục sinh. Vì vậy, họ cảm thấy buồn phiền. Tuy nhiên, Đức Giêsu đã hứa cho một số người trong số họ được thấy vinh quang và quyền năng của Người. Sau 6 ngày, ba môn đệ được đưa lên núi để chứng kiến sự vinh quang của Người khi Người biến hình.
Hãy tạm ngừng suy đoán việc biến hình này không phải do cố ý, chúng ta chỉ ghi nhận rằng sự việc đã xảy ra 6 ngày sau khi Đức Kitô lần đầu tiên tuyên bố về cuộc khổ nạn của Người.
Vậy Chúa đã dẫn Phêrô, Giacôbê và Gioan lên một ngọn núi không rõ tên. Khi đứng trên đỉnh núi, Chúa đã biến hình trước mặt các ông. Mặt Chúa rực rỡ như mặt trời và áo Chúa trắng như ánh sáng. Sau đó, Elia và Môsê xuất hiện và nói chuyện với Chúa. Lúc đó, Phêrô xin được làm ba lều. Nhưng đột nhiên, một đám mây sáng xuất hiện và bao quanh các ông, phát ra tiếng nói rõ ràng: “Đây là Con yêu dấu của Ta, Ta đã sủng ái Người, hãy nghe theo lời Người”. Ba môn đệ liền sấp mặt xuống đất, nhưng Chúa đã động lòng thương xót, cúi xuống và nâng họ dậy. Khi ngẩng đầu lên, họ chỉ thấy Chúa một mình, giống như bình thường.
Câu chuyện biến hình chỉ như vậy thôi. Không ai biết được đến bao giờ. Nhưng ý nghĩa của nó thì thực sự sâu sắc.
Có thể bạn quan tâm: Tìm hiểu ý nghĩa của lòng sùng kính Thánh Tâm Chúa Giêsu
Ý nghĩa ban đầu của câu chúng ta đã đoán được. Đức Giêsu muốn động viên tinh thần các môn đệ sau một tuần lễ căng thẳng trong viễn cảnh sự chết chóc của Con Người, bị bắt và bị đóng đinh trên thập giá. Vì vậy, trong Phụng vụ, câu chuyện Chúa biến hình ở đầu mùa Chay được nhắc lại. Chúa cho các môn đệ thấy sự vinh quang của Người để họ không bị mất đi lòng tin khi thấy Người chịu đựng những khổ đau.
Tuy nhiên, theo cách kể của các bản Tin Mừng, Chúa biến hình sẽ khác với Chúa phục sinh. Sau khi sống lại, các môn đệ sẽ không thấy Chúa như mặt trời chói chang, áo trắng tỏa sáng hay ai tháp tùng Người. Khác với việc Chúa phục sinh, tác giả không dựa vào những điều đã trải nghiệm ở Chúa Giêsu. Do đó, có thể nói Chúa Giêsu biến hình không chỉ để động viên môn đệ, và có thể Người không muốn tiên báo việc phục sinh trực tiếp. Những ý nghĩa này không phải là duy nhất, và có thể còn sâu xa hơn. Hoặc ít nhất, chúng ta cần hiểu những ý nghĩa đó sâu sắc hơn nữa.
Có thể nói rằng Đức Giêsu muốn khích lệ lòng các môn đệ, nhưng thay vì chỉ cho họ thấy một điều chưa xảy ra ở nơi Ngài và cho Ngài, Ngài đã mạc khải cho họ hiểu rõ hơn về con người của Ngài. Điểm cao nhất của câu chuyện là tiếng phán ra từ đám mây: “Ngài là con Chí ái của Ta, kẻ Ta đã sủng mộ, các ngươi hãy nghe Ngài!” Rõ ràng Chúa Cha muốn tuyên bố rằng Đức Giêsu là Con Một, là Tôi tớ được sủng mộ và là Tiên tri của Người. Được phán trước 6 ngày rằng Ngài sẽ bị nộp, bị giết, môn đồ đã sa sầm, tưởng rằng kết cục của Ngài chỉ là người Tôi tớ bị treo trên Thập giá. Nay Thiên Chúa đã công khai mạc khải Ngài là Con Chí ái và tất cả phải nghe Ngài. Chúa Cha phán như vậy để công nhận việc tự hạ của Đức Giêsu và nâng Ngài lên; nhưng quan trọng nhất là để môn đệ luôn tin rằng Ngài là Con Thiên Chúa.
Tiếp theo đó, Chúa Cha còn nhấn mạnh rằng Đức Giêsu là một người được Thiên Chúa yêu thương và quan tâm. Điều này được minh họa trong sách Isaia, khi Người được miêu tả như một Tôi tớ của Thiên Chúa (Ys 42,1). Tuy nhiên, điều quan trọng nhất ở đây là việc làm theo ý muốn của Thiên Chúa, chứ không phải chỉ là tư cách của một Tôi tớ. Điều này cho thấy Chúa Cha đánh giá cao việc Đức Giêsu đã cứu thế bằng đau khổ và sự khiêm tốn của Ngài trong thập giá.
Vì vậy, Đức Giêsu thật sự là Người Tiên tri của Thiên Chúa, là Người mang thông điệp cứu độ của Thiên Chúa đến cho tất cả mọi người. Thông điệp này được ghi trong biểu tượng thánh giá như chúng ta vừa thấy. Tất cả mọi người phải chấp nhận nó, nếu không sẽ bị loại bỏ khỏi Thiên đàng.
Ban đầu, khi đối diện với mạc khải, các môn đệ không có cách gì khác ngoài việc sợ hãi và sấp mặt xuống đất. Tuy nhiên, đó chỉ là bước đầu tiên, bởi Thiên Chúa không muốn con người ở trong trạng thái sợ hãi đó mãi. Nếu không, mạc khải sẽ dồn người ta xuống và không giúp họ tiến lên. Việc kính sợ Chúa chỉ là bước đầu trong việc trở nên khôn ngoan. Điều này là điều kiện để nhận được sự khôn ngoan, cứu độ và hạnh phúc. Khi thấy các môn đệ đã có thái độ này, Đức Giêsu – Người cứu chuộc con người, đã đến gần, chạm vào họ, giúp họ đứng dậy và trở nên an bình và thư thái.
Được mạc khải về Con Người, Ho thật là may mắn và được sống trong sự ơn lành của mạc khải đó, dù chỉ trong một thời gian ngắn. Thánh Phêrô có thể đã bỏ rơi những kỳ diệu của quang cảnh hôm nay, nhưng trong đoạn thư của chúng ta, nội dung cốt yếu đã được thuật lại rất rõ ràng. Chúng tôi đã được chiêm ngưỡng sự uy nghi của Đức Giêsu và đó là ý nghĩa sâu xa của câu chuyện Biến hình. Để đẹp lòng Thiên Chúa, chúng ta phải nghe lời Người và sống theo ý Người.
Và để tôn vinh lời diễn văn đó, các tác giả của cuốn sách Tin Mừng còn kết hợp câu chuyện biến hình với nhiều chi tiết ý nghĩa.
Như đã đề cập trước đó, sự biến hình không được miêu tả theo cách thường thấy trong các lần Chúa sống lại. Mục đích của những lần này không phải để cho môn đệ chứng kiến sự vinh quang của Con Người, mà chỉ để khẳng định rằng Người đã qua đời nhưng hiện vẫn sống. Sự biến hình của Đức Giêsu mang ý nghĩa sâu xa như đã trình bày, để môn đệ nhận thức được sự uy nghi của Người. Vì vậy, các tác giả của sách Tin Mừng đã sử dụng phong cách văn khải huyền, giống như đoạn sách Đaniel trong bài đọc I.
Tiên tri đã chứng kiến một người được Thiên Chúa tôn vinh, đó là Đức Kitô trong ngày được tôn vinh khi thời gian đã kết thúc, theo lời giải thích của thánh Gioan trong sách Khải huyền. Đó cũng là Đức Giêsu trong tình trạng biến hình, vì ba môn đệ nhìn thấy sự mê hoặc hùng vĩ của Con Người hôm nay, mọi người sẽ được chiêm ngưỡng khi lên Núi Thánh.
Các tài liệu không đề cập Chúa Giêsu đã biến hình trên đỉnh núi nào. Không phải trên núi Sion, mà trên một ngọn núi “rất cao”. Điều này thể hiện tính chất đặc biệt của vùng trời cao mà Đức Giêsu sẽ tiến vào.
Và chính vì vậy, bộ trang phục của Chúa Giêsu lấp lánh như ánh sáng mặt trời và áo Người trắng tỏa sáng như ánh sáng. Đó là những màu sắc tuyệt vời của những người công chính trong Thiên Chúa, theo như những tiên tri thường nói (Đn 12,3). Điều này còn chứng tỏ mục đích của việc biến hình là để thể hiện tính thần thánh của Đức Giêsu và sự sống của Người trong vinh quang Thiên Chúa, thay vì để tiên đoán về sự phục sinh của Người.
Hai nhân vật Môsê và Êlya có thể được xem là biểu tượng của Luật pháp và Tiên tri để thể hiện sức mạnh của Đức Giêsu. Tuy nhiên, chính xác hơn là Môsê là một tiên tri đáng tin cậy nhất và để nhường chỗ cho Vị Tiên tri mới đến, người ở thành Nazarét; còn Êlya theo truyền thống là người phải trở lại khi Đấng Thiên sai đến. Cả hai cho thấy vị trí ưu việt của Đức Giêsu trong chương trình cứu độ vào thời gian hiện tại.
Vì vậy, Phêrô đúng khi bày tỏ niềm vui khi được tham dự lễ kính quan trọng này. Tuy nhiên, ông hơi ngây ngô khi muốn xin làm ba lều. Không phải vì đang ở trong tuần lễ lều của người Do thái mà ông nghĩ đến điều đó, mà chỉ muốn được ở lại để chiêm ngưỡng sự trang trọng. Ông quên rằng chỉ có ba môn đệ mới được thấy, còn tất cả chúng ta đều có cơ hội được đưa vào vinh quang của Thiên Chúa.
Một tia sáng xuất hiện trên bầu trời, phủ lên họ và giữa những đám mây đó, Chúa Cha tôn vinh Đức Giêsu Kitô bằng những lời cao cả: “Ngài là Con yêu dấu của Ta, kẻ mà Ta đã ban cho ân huệ, hãy lắng nghe Ngài”. Ánh sáng và tiếng nói làm chứng cho Đức Giêsu là Thiên Chúa đến dạy bảo chúng ta. Chúng ta hãy lắng nghe lời dạy của Đức Giêsu Kitô để được dẫn đưa vào vinh quang của Thiên Chúa, giống như các môn đệ trong câu chuyện hôm nay. Chúng ta cần rút ra những bài học cụ thể từ câu chuyện này.
Dù việc Chúa Giêsu biến hình không trực tiếp có ý định tiên báo việc Người phục sinh, nhưng nó vẫn muốn truyền cảm hứng cho các môn đệ tin vào Người hơn. Điều này cũng được Chúa muốn làm với chúng ta, đặc biệt trong các thánh lễ Chúa nhật, khi mầu nhiệm cũng có biến hình. Hoa màu ruộng đất và lao công vất vả của con người đã biến thành bánh rượu, và qua Lời toàn năng, chúng đã trở thành Thịt Máu Chúa. Không chỉ là lương thực nuôi sống chúng ta, mà lao công vất vả cùng đời sống chúng ta, tuy nhỏ bé như giọt nước, cũng sẽ được hòa vào rượu để trở thành Máu Thánh Chúa.
Được đưa vào ánh mây trên núi biến hình, chúng ta được trải nghiệm một trạng thái tinh thần sâu sắc hơn cả ba môn đệ. Nếu Phêrô đã cảm thấy phấn khởi và suốt đời không thể quên được diễm phúc khi ở trên Núi thánh, thì chúng ta cũng nên cảm thấy phấn chấn và khích lệ khi tham dự thánh lễ. Mầu nhiệm biến hình mạc khải giúp cho các môn đệ nhận ra Đức Giêsu là Con Chí ái của Thiên Chúa, và đường lối cứu thế của Người lại rất đẹp lòng Chúa Cha mọi đàng. Thánh lễ không chỉ giúp chúng ta nhận ra danh tính đích thực của mình và của anh em, mà còn giúp chúng ta trở nên những người con yêu dấu, những Kitô hữu phản ánh khuôn mặt của Đức Yesus Kitô, con Thiên Chúa.
Chúng ta đã đề cập tới câu chuyện về Saulô trên con đường Đama. Ông ta đã được bao phủ bởi ánh sáng của Đức Chúa Trời và từ đó ông đã biết rằng tất cả các Kitô hữu đều là con cái yêu quý của Ngài. Sau đó, Phaolô đã thay đổi hoàn toàn thái độ của mình đối với tín đồ, thay vì tấn công, ông chỉ biết phục vụ và hy sinh cho họ. Điều đó có phải là điều mà chúng ta ao ước không?
Trong lễ thánh, chúng ta được học về con đường của Chúa Cứu Thế. Người phải trải qua những khó khăn để đạt được thành công. Chúng ta muốn đạt được thành công như Người thì cần phải cố gắng vượt qua cám dỗ và lòng ích kỷ để trở thành một con người mới.
Tóm lại, khi tổ chức thánh lễ ở đây, chúng ta cảm thấy như được đưa lên Núi thánh để tham gia vào sự biến đổi của Chúa. Chúa trở thành lương thực để chúng ta kết nối với Người sâu sắc hơn trong “lều” như Phêrô từng xin. Khi trở thành lương thực như thế, Chúa muốn chúng ta thay đổi cách nhìn nhận anh em. Mọi người được đón nhận Thánh Chúa vào Thân thể vinh hiển của Đức Giêsu Kitô. Chúng ta luôn phải nhìn nhận anh em dưới góc độ của Nước Trời và phải có tinh thần phục vụ mọi người. Chính trong tư tưởng ấy, chúng ta cảm thấy cũng cần phải thay đổi bản thân; trở nên tốt hơn để xứng đáng với vinh dự là con Thiên Chúa.
Mong muốn rằng chúng ta có thể sở hữu niềm tin chắc chắn và vui tươi sống với niềm tin đó suốt cuộc đời hiện tại.
Trả lời