Thánh Gióng là ai đấy?
Theo Lời Phật tìm hiểu, Thánh Gióng là một trong bốn vị “Tứ bất tử” trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, được kể lại trong truyền thuyết về cậu bé làng Phù Đổng chiến thắng quân Ân và mang lại hòa bình cho đất nước.
Theo truyền thống, sau khi đánh bại quân địch, vị anh hùng phi trên ngựa đến chân núi Sóc, tháo bỏ bộ giáp và cưỡi ngựa sắt bay lên trời. Đây được coi là một trong những hình ảnh đẹp và hào hùng nhất trong truyền thuyết Việt Nam.
Để tôn vinh công đức của Thánh Gióng, cư dân địa phương đã xây dựng một đền thờ tại chân núi Sóc, nơi Thánh Gióng đã dừng ngựa trước khi bay lên trời. Họ cũng tổ chức một lễ hội hàng năm từ ngày mùng 6 đến ngày mồng 8 tháng Giêng Âm lịch để tưởng nhớ và kính phục Thánh.
Hội Gióng được tổ chức tại đâu?
Đa dạng các địa điểm tổ chức lễ hội tưởng nhớ công lao của Thánh Gióng, trong đó đáng chú ý là hội Gióng tại Sóc Sơn và hội Gióng Phù Đổng.
Hội Gióng là một lễ hội truyền thống của người Việt Nam, được tổ chức tại Đền Sóc, Hà Nội. Lễ hội được tổ chức vào ngày 9 tháng Giêng âm lịch hàng năm để tưởng nhớ anh hùng Gióng, người đã đánh đuổi quân xâm lược ngoại bang ra khỏi đất nước. Hội Gióng thu hút đông đảo du khách đến tham quan và trải nghiệm văn hóa dân gian Việt Nam.
Khu di tích đền Sóc tại thôn Vệ Linh, xã Phù Linh, huyện Sóc Sơn, Hà Nội bao gồm 6 công trình bao gồm đền Hạ (hay còn gọi là đền Trình), chùa Đại Bi, đền Mẫu, đền Thượng (hay còn gọi là đền Sóc), tượng đài Thánh Gióng và nhà bia, là một điểm đến thú vị cho khách du lịch.
Trong đó, đền Thượng là nơi tôn vinh Thánh Gióng và tổ chức lễ hội với đầy đủ các nghi thức truyền thống như lễ đốc hạ; lễ cầu may; lễ tưởng niệm; lễ tôn vinh voi và ngựa….
Lễ hội Hội Gióng tại đền Sóc Sơn là một sự kiện quan trọng hàng năm, thu hút đông đảo người dân từ các làng xung quanh và được chuẩn bị kỹ càng từ trước.
Từ khoảng 2-3 tuần trước ngày khai mạc, các thôn tham gia lễ hội đã bắt đầu sắp xếp các công việc chuẩn bị.
Theo thông tin được ghi trên bảng số 6 của 8 bảng, việc phân công đưa các lễ vật trong lễ hội của các làng được thực hiện theo thứ tự như sau: Thôn Vệ Linh (xã Phù Linh) – đưa giò hoa tre; Thôn Dược Thượng (xã Tiên Dược) – đưa voi; Thôn Đan Tảo (xã Tân Minh) – đưa trầu cau; Thôn Đức Hậu (xã Đức Hoà) – đưa ngà voi; Thôn Yên Sào (xã Xuân Giang) – đưa cỏ voi; Thôn Yên Tàng (xã Bắc Phú) – đưa tướng.
Hiện nay, trong lễ hội đền Sóc còn có thêm các biểu tượng rước ngựa Gióng của thôn Phù Mã (xã Phù Linh) và rước cầu húc của thôn Xuân Dục (xã Tân Minh).
Đêm mồng 5 Tết, nghi lễ mộc dục (tắm tượng) được tiến hành ở đền Thượng.
Vào ngày mồng 6 sáng sớm, sau khi ba tiếng trống vang lên từ đền Thượng, lễ hội Gióng chính thức diễn ra. Các thôn làng xung quanh Khu di tích đền đã chuẩn bị các lễ vật và dâng lên Đức Thánh, mong ngài phù hộ cho dân làng có một cuộc sống viên mãn và hạnh phúc.
Bắt đầu lễ hội, cây giò hoa tre được đưa vào đền Thượng và thực hiện lễ tiến. Sau khi hoàn thành lễ nghi, cây giò hoa tre được đưa xuống đền Trình. Tại đây, có một trò chơi cướp lộc với hy vọng mang lại nhiều may mắn trong năm cho mỗi người tham gia lễ hội.
Vào ngày mùng 7 tháng Chín (theo truyền thuyết là ngày thánh hóa), lễ hội đền Sóc tổ chức một trong những nghi thức độc đáo là chém tướng của thôn Yên Tàng, để tưởng nhớ việc Thánh Gióng đã chém 3 tướng giặc Ân cuối cùng ở chân núi Vệ Linh trước khi bay lên trời.
Bên cạnh các nghi thức tôn giáo, ở vùng phía ngoài còn có các trò chơi dân gian vô cùng sôi động.
)Vào chiều ngày mùng 8, lễ hội sẽ kết thúc bằng việc tổ chức lễ làm các mô hình voi và ngựa giấy có kích thước lớn (voi chiến và ngựa sắt là hai linh vật quan trọng trong truyền thuyết Thánh Gióng, chống lại giặc Ân và bảo vệ đất nước).
Lễ Hội Gióng tại Đền Phù Đổng
Sau lễ hội đền Sóc ở xã Phù Linh, huyện Sóc Sơn, nhiều lễ hội liên quan đến đức Thánh Gióng sẽ diễn ra tại các địa phương lân cận, trong đó lễ hội Phù Đổng (ở xã Phù Đổng, Gia Lâm, Hà Nội) là điểm nhấn, đây là nơi sinh của đức Thánh Gióng và sẽ mở hội vào ngày mồng 9 tháng Tư âm lịch.
Câu ca dao được truyền miệng trong người dân xã Phù Đổng như sau: “Nếu không tham gia hội Gióng vào ngày 9 tháng 4 thì sẽ bị mất đi cuộc đời…”
Khác với lễ hội Gióng đền Sóc, lễ hội Gióng Phù Đổng là một “lễ hội chiến đấu”, không chỉ biểu hiện tinh thần chống lại quân xâm lược của người Việt cổ mà còn thể hiện mong muốn “Quốc thái dân an” của nhân dân.
Festival Gióng diễn ra trong không gian rộng lớn dài khoảng 3km bao gồm đền Thượng, đền Mẫu (thờ mẹ Gióng) và chùa Kiến Sơ, tạo nên một không khí trang trọng và đầy ấn tượng.
Hội diễn ra từ ngày 6/4 đến 12/4 theo lịch âm. Trong khoảng thời gian từ ngày 6 đến 8/4, người dân trong làng tổ chức lễ rước cờ tới đền Mẫu và rước cơm chay lên đền Thượng.
Vào ngày chính hội (9/4), có lễ diễu võng từ đền Mẫu lên đền Thượng và tổ chức hội trận (tái hiện lại trận đánh giặc Ân).
Vào ngày mồng 10 hàng tháng, người ta tổ chức lễ duyệt quân để tạ ơn anh hùng Gióng. Ngày mồng 11 là lễ rửa khí giới. Ngày mồng 12 là lễ rước cờ để báo tin thắng trận trên cả trời đất. Cuối cùng là lễ khao quân và đêm đó có chèo để mừng chiến thắng.
Hội Gióng là một sân khấu dân gian rộng lớn với hàng trăm vai diễn được thực hiện theo một kịch bản đã được chuẩn hóa từ lâu đời để lại.
Ngoài ra, các trang thiết bị, trang phục, từng phân đoạn và vai diễn đều mang lại những ý nghĩa sâu sắc.
Điều đầu tiên cần nhắc đến về sự hấp dẫn của Hội Gióng là giá trị giáo dục về tình yêu quê hương, võ thuật truyền thống, tinh thần kiên cường và khao khát tự do, độc lập của dân tộc.
Nhờ giữ gìn và truyền bá giá trị văn hóa, lịch sử qua nhiều thế hệ, Lễ Hội Thánh Gióng tại đền Sóc và đền Phù Đổng đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào năm 2010.
Tìm hiểu thêm: Lễ hội Đền Hùng – Giỗ Tổ Hùng Vương – Biểu tượng văn hóa của dân tộc
Trả lời