Theo Lời Phật tìm hiểu, Đền Thác Bờ là một ngôi đền thiêng được coi là đẹp nhất của tỉnh Hòa Bình, nằm ở xã Thung Nai, huyện Cao Phong và xã Vầy Nưa, huyện Đà Bắc, tỉnh Hòa Bình.
Đền Thác Bờ hiện nay được xây dựng để thờ hai bà Chúa đã cùng Lê Lợi chiến thắng trận đánh đèo Cát Hãn vào năm 1431. Ngoài ra, hai bà còn giúp đỡ nhân dân vượt qua thác sông Đà một cách an toàn và ổn định cuộc sống của họ, khiến cho người dân trong khu vực này tôn kính hai bà rất nhiều.
Hãy cùng tìm hiểu về hai bà Chúa cai quản đền Thác Bờ linh thiêng của tỉnh Hòa Bình các bạn nhé!
1. Hai bà Chúa ở đền Thác Bờ là ai?
Bà Chúa Thác Bờ, còn được biết đến với tên gọi Đinh Thị Vân, là người Mường và một bà người Dao sống ở Vầy Nưa. Bà sinh ra tại đất Hòa Bình vào thời nhà Trần và là con của một tộc trưởng người Mường ở xã Kim Bôi, Hòa Bình.
Chúa Thác Bờ là hai Bà Đinh Thị Vân và một bà người Dao ở Vầy Nưa.
Bà Chúa Thác Bờ.
Khi nhà Minh tấn công Đại Việt, Lê Lợi nổi dậy khởi binh. Khi binh đoàn đến Thác Bờ, bà Đinh Thị Vân đã kêu gọi cộng đồng đóng góp thực phẩm để nuôi quân đội. Đồng thời, bà đã tổ chức chuyến đi đánh quân địch ở đèo Cát Hãn (nay thuộc tỉnh Lai Châu).
Sau khi Lê Lợi chiến thắng và trở về, bà đã tổ chức một lễ hội khao quân và kêu gọi người dân chặt tre để làm bè đưa nghĩa quân về kinh. Trong thời gian ở đó, Lê Lợi đã sử dụng kiếm Thuận Thiên khắc lên một tảng đá một bài thơ khích lệ tinh thần dũng cảm của quân lính và lòng can đảm của người dân địa phương. Tảng đá này hiện đang được lưu giữ tại Nhà văn hóa trung tâm thành phố Hòa Bình.
Để có được vị trí này, bà đã được triều đình phân công quản lý khu vực của người Mường ở Hòa Bình. Tại đây, bà đã giúp đỡ người dân ổn định cuộc sống, hướng dẫn các bạn nông dân trồng trọt, cùng với đó là việc đi câu cá trên sông Đà. Khi có thời gian rảnh, bà thường chèo thuyền độc mộc dọc theo sông Đà để tận hưởng cảnh đẹp.
Sau khi qua đời, hai bà thường xuất hiện để giúp đồng bào vượt qua thác một cách an toàn, bảo vệ trăm dân trong vùng tránh khỏi mưa thuận, gió hòa. Vì vậy, cộng đồng trong khu vực tôn kính hai bà như Bà chúa Thác Bờ và đã xây dựng đền thờ để thờ phụng.
Đền Chúa Thác Bờ với mặt trước nhìn ra sông Đà, mặt lưng tựa núi.
Sau khi bà qua đời, vua Lê Lợi lệnh dân bản xứ lập đền thờ bà bên cạnh thác Bờ.
Chúa Thác Bờ hay đến đồng và thường đi sau Chầu Đệ Tam (có người gọi là Chầu Thác Bờ, nhưng cũng có người hầu Chúa Thác sau Chúa Mường Đệ Tam Lâm Thao hoặc sau Chầu Bé Thượng). Thường thì Chúa Thác Bờ đi sau Chầu Đệ Tam và thỉnh chúa về chứng tòa Sơn Trang màu trắng, không nhất thiết là thỉnh Chầu Đệ Tam. Trong đại lễ khai đàn mở phủ, chúa sẽ thả cá phóng sinh. Khi ngự về đồng, Chúa Thác Bờ thường mặc áo trắng, quần đen, đai xanh và có xà tích bạc bên hông. Chúa sẽ cầm chèo và mồi, bẻ lái dạo chơi trên sông Đà.
2. Đền Thác Bờ còn thờ ai nữa?
Ngoài đền thờ bà Chúa Thác Bờ, đây còn là nơi thờ các vị thần, thánh trong tín ngưỡng dân gian của người Việt như: Công đồng quan lớn, Ngũ vị Tôn ông; bà chúa Sơn Trang (tại Động Sơn Trang); Tứ phủ Thánh cô, Tứ phủ Thánh cậu; Đức Đại vương Trần Quốc Tuấn; Tứ phủ Chầu bà; Tam toà Đức Thánh Mẫu…
Khách du lịch đến tham quan, cầu nguyện và thắp hương tại đền Thác Bờ sẽ được ngắm cảnh đền với mặt trước hướng ra sông Đà, mặt sau nằm sát núi, đồng thời được thưởng thức các màn văn nghệ hầu đồng vô cùng đặc sắc diễn ra trong suốt lễ hội đền Thác Bờ.
Sự tuyệt vời của đền Thác Bờ đã được miêu tả trong những bài thơ ca với sự ca ngợi không ngừng của những người đã có cơ hội tham quan đền.
Ai lên tới Thung Nai, Đà Bắc
Dọc sông Đà, bến Ngọc long lanh
Thăm đền Chúa Thác Hòa Bình
Chợ Bờ, hang Miếng thác ghềnh cheo leo
Hay:.
“Vầng nhật nguyệt đêm ngày soi tỏ
Cảnh Thác Bờ rực rỡ càn khôn
Lô xô đá mọc đầu nguồn
Khen ai khéo tạc thác luồng chơi vơi
Cảnh Thác Bờ là nơi thánh tích
Lập đền thờ thanh lịch xiết bao
Sông Đà nước chảy rì rào
Sau đền đá mọc thấp cao mấy tầng
Cảnh thanh tân thiều quang soi tỏ
Chúa Thác Bờ tiên nữ giáng sinh
Họ Mường áo trắng đai xanh
Lưng đeo xà tích bên mình dao quai
Đôi mắt phượng hoa cài trâm giắt
Vầng trán xinh vẻ mặt càng tươi
Môi son nở đoá hoa cười
Thanh tân lịch sự nét ngời thu ba
Tóc rườm rà rẽ đôi cánh phượng
Nét cong cong uốn lượn đường tơ
Xing xinh để liễu thẫn thờ
Người xinh thời cảnh Thác Bờ thêm tươi
Thú hữu tình rong chơi các ngả
Bước ngao du khắp cả non cao
Mường Bi,Mường Nậm,phố Sào
Chồng Mâm,Yên Lịch lại vào Kim Bôi
Chiếc thuyền rồng chèo chơi bến ngọc
Dọc sông Đà dạo khắp suối khe
Hang Miếng,Suối Rút chèo về
Ngược xuôi xuôi ngược thuyền về động tiên
Khắp mọi miền kêu cầu vọng bái
Ai lỗi lầm chúa đoái lòng thương
Dù ai căn số dở dương
Lòng thành thắp một tuần hương kêu cầu
Đã nhất tâm tất cầu kêu ứng
Độ cho người phúc đẳng hà sa
Ai mà vận hạn khó qua
Đến kêu Chúa Thác chúa bà cứu cho
Chúa cứu cho người tai qua nạn khỏi
Chúa cứu người khỏi cõi trầm luân
Nước tiên tẩy sạch bụi trần
Thanh tao rồi lại mười phần thanh cao
Chữ cương thường treo cao trên giá ngọc
Chứ tam tòng tứ đức khuyên ghi
Đệ tử khấn vái tâu quỳ
Thác Bờ công chúa độ trì chứng minh
Thác Bờ nổi tiếng anh linh”
Với sự thiêng liêng và đặc biệt của nó, hàng năm khi mùa xuân về, đền Chúa Thác Bờ lại thu hút một số lượng khách du lịch lớn từ mọi nơi đến thăm, tạo ra một không khí sôi động cho địa điểm linh thiêng này ở khu vực sơn thủy hữu tình.
Trả lời