Từ Hà Nội đi Thanh Hóa, qua địa phận TX. Tam Điệp (Ninh Bình) khoảng 3 km là đến đền Sòng Sơn. Bên bờ suối Sòng trong xanh, ngôi đền linh thiêng nằm trên mảnh đất ”Hữu bạch hổ, tả thanh long”, lại gần QL1A, rất thuận tiện cho du khách tham quan, thắp hương, chiêm ngưỡng.
Đền Sòng là ngôi đền thiêng nhất xứ Thanh
Theo Lời Phật tìm hiểu, đền Sòng Sơn tôn vinh Mẫu Liễu Hạnh, vị thần quan trọng trong đạo Mẫu Việt Nam – một trong ”Tứ bất tử” của người dân Việt Nam. Trước đây, ngôi đền được biết đến là đền Sùng Trân, được xây dựng dưới triều đại của vua Lê Hiển Tông (1740 – 1786) tại vùng đất Cổ Đam, xã Hà Dương, huyện Hà Trung, (nay thuộc phường Bắc Sơn, TX. Bỉm Sơn) – nổi tiếng với câu ca truyền tụng ”Đền Sòng thiêng nhất xứ Thanh”.
Lễ hội Sòng Sơn – Ba Dội, không chỉ là niềm tự hào của người dân xứ Thanh, mà còn là điểm đến tâm linh tôn giáo có giá trị bền vững trong văn hóa người Việt. Được Bộ Văn hóa – Thông tin công nhận là di tích lịch sử quốc gia năm 1993, cho đến nay lễ hội Sòng Sơn luôn giữ được những đặc trưng văn hóa độc đáo của người dân xứ Thanh.
Lễ hội được tổ chức vào ngày 10 – 26 tháng 2 Âm lịch hàng năm, trong đó ngày 25 là ngày chính – ngày Thánh Mẫu hạ giới. Vào ngày chính, đền Sòng tổ chức từ 5 giờ sáng cho đến khoảng 12 giờ trưa cùng ngày.
Trước tiên là phần lễ diễu hành Thánh Mẫu từ đền Sòng đến đền Chín Giếng và tế nữ quan. Đồ lễ bao gồm trái cây, bánh ngọt, xôi gà, xôi thịt. Một số vùng lân cận còn làm nhiều món như bánh chưng, bánh lá, bánh nếp, bánh mật, bánh trôi để dâng lễ.
Phần lễ bắt đầu từ việc Ông làng Cổ Đam, sau khi thắp một tuần cúng nhang để cầu Thần ban cho dân làng một năm bình an phát đạt… Thì bắt đầu tổ chức diễu Mẫu. Bức tượng Thần Mẫu được đưa đi từ chính tại chỗ diễu qua cung thứ hai, thứ ba và diễu quanh đền. Việc diễu này nhằm giúp thần mẫu nhìn thấy cảnh vật xung quanh nơi thờ phụng mình đang diễn ra như thế nào.
Thông thường, tại đền, chùa sẽ tổ chức những trò chơi dân gian như đấu vật, võ thuật, thi ca đối đáp, múa rồng, cờ vua, đấu vật, đu đưa… Tuy nhiên, hiện nay nhiều trò chơi đã bị rút ngắn do thời gian hạn chế, chỉ tổ chức những trò chơi độc nhất.
Đền Sòng Sơn được xây dựng theo kiến trúc kết hợp giữa phong cách thời Lê trung hưng và thời Nguyễn, mang đậm nét truyền thống đình, đền Việt Nam.
Đền Sòng, ban đầu khi mới xây dựng còn đơn giản nhỏ bé. Sau một quá trình lịch sử dài liên quan đến nhu cầu tín ngưỡng của người dân, ngôi đền ngày càng được cải tạo cao cấp hơn, đẹp hơn…
Ở phía trước sân đền, dưới bóng cây hoa bồ đề và hoa ngọc lan màu xanh tươi, thơm ngát có tượng Phật bà Quan thế Âm Bồ Tát – Người đã yêu cầu triều đình Lê, Trịnh trả lại tự do cho chúa Liễu trong cuộc chiến Sùng Sơn với Pháp sư Tiền Quan Thánh. Qua cổng tam quan cao, có kiến trúc đẹp với hình mái diêm và 3 cửa: Cửa bên tả được gọi là cửa Giới, Cửa bên hữu là cửa Định và Cửa giữa là cửa Tuệ.
Cấu trúc đền Sòng Sơn với 3 cung liên tiếp, Cột của các gian cung thờ to gần nửa thước, đá tảng đặt cao 6 tấc, được thợ đá làng Nhồi (Đông Sơn, Thanh Hóa) khắc hoạ, tạo hình lục lăng có nhiều hoa văn đẹp. Trên các cột có nhiều câu đối nói về sự thiêng liêng và công đức của Thánh Mẫu Liễu Hạnh, khen ngợi cảnh đẹp của Sòng Sơn, Cung tiền đường, là cung thờ Hội đồng Thánh quan, Mẫu Cửu Trùng, các quan Hoàng, đồng thời phối hợp thờ Đức Thánh Trần – Hưng Đạo Đại Vương.
Cung Trung đường là nơi thờ Ngọc Hoàng thượng đế – vua cha của tiên chúa Liễu Hạnh và Ngũ vị vương quan là những Thánh Cô, Thánh Cậu của Tiên chúa Liễu Hạnh.
Tìm hiểu thêm: Những kinh nghiệm cần biết khi đi thăm đền Cô Chín Giếng ở Thanh Hoá
Trong không gian giữa tòa chính tẩm ở phía trên linh tượng Thánh Mẫu, có một bức đại tự sơn son thếp vàng, với bốn chữ ”Mẫu Nghi Thiên Hạ” (Người Mẹ quan tâm đến mọi người)…
Về mặt tôn giáo, đền Sòng Sơn đã được biết đến từ lâu và được nhiều người coi là linh thiêng. Hệ thống đền thờ Mẫu của Việt Nam xuất hiện cùng với đạo Phật nên được mọi người rất tôn trọng. Đền Sòng Sơn cũng là một trong những đền lớn trong hệ thống đền thờ Mẫu của đất nước chúng ta.
Trả lời