Trong khu vực Tứ phủ, Quan Hoàng Bảy là con trai của Đức Vua Cha. Theo sự chỉ đạo của vua, ông từ bỏ cuộc sống hoàng gia, trở thành con trai thứ bảy trong gia tộc Nguyễn, vào cuối thời kỳ Lê. Khi giặc Trung Quốc xâm nhập từ Vân Nam và tàn phá, triều đình đã chỉ định ông dẫn đầu cuộc chiến chống lại quân địch và bảo vệ vùng biên giới ở Bảo Hà, Lào Cai. Tại đây, ông lãnh đạo lực lượng thủy chiến và đánh quân địch trở về Vân Nam, sau đó ông thu hút người Dao, người Thổ và người Nùng đến định cư và phát triển nông nghiệp. Trong một trận chiến không cân sức, Ông Bảy đã bị quân địch bắt giữ và bị tra khảo và tra tấn dã man, nhưng ông vẫn kiên trung và không đầu hàng. Cuối cùng, không thể làm gì được, ông đã bị quân địch sát hại và thi thể của ông bị vứt xuống dòng sông. Một điều kỳ lạ là di quan của ông dọc theo sông Hồng đã dừng lại tại phà Trái Hút, Bảo Hà, Lào Cai. Còn một điều kỳ lạ khác là khi ông bị sát hại, trời bỗng chuyển gió, mây vần vũ và tạo thành hình thần mã (ngựa). Từ thi thể của ông phát ra ánh sáng rực rỡ, bay lên trên lưng ngựa và dừng lại ở Bảo Hà. Trời bỗng trở nên trong sáng, mây tạo thành hình tứ linh chầu hội. Sau đó, ông được giao quyền trấn giữ đất Lào Cai và cư ngụ trong dinh Bảo Hà. Từ đó ông nổi tiếng là một vị quan không chỉ giỏi kiếm cung mà còn rất sành điệu và phong lưu: ông thường thích ngả bàn đèn khi thanh nhàn, uống trà mạn Long Tỉnh và chơi các trò chơi như tổ tôm, tam cúc, xóc đĩa… Ông luôn có mười hai tiên nàng hầu cận bên mình và luôn khuyên bảo nhân dân phải có đức và đạo đức, tu dưỡng bản thân để mang lại phúc lợi cho con cháu. Triều vua Minh Mạng và Thiệu Trị đã trao tặng ông danh hiệu “Trấn An Hiển Liệt” và các triều vua của nhà Nguyễn khác đã tôn ông là “Thần Vệ Quốc – Ông Hoàng Bảy Bảo Hà”.
Ông Bảy là Ông Hoàng hay ngự về đồng nhất, cũng bởi vì trong hàng Tứ Phủ Ông Hoàng, ông rất hay bắt lính đồng (có quan niệm cho rằng, những người nào mà sát căn Ông Bảy thì thường thích uống trà tầu, hay đánh tổ tôm, xóc đĩa…). Khi ngự về đồng, ông thường mặc áo xanh hoặc tím chàm (thêu rồng kết uốn thành hình chữ thọ), đầu đội khăn xếp có thắt lét xanh, cài chiếc kim lệch màu ngọc thạch. Ông ngự về hương, khai quang rồi cầm đôi hòa, cưỡi ngựa đi bắt đồng. Đến giá Ông Bảy về ngự, nếu ông ném cây hòa vào người nào thì coi như ông đã bắt đồng người đó. Lúc ông giá ngự, thường dâng ông ba tuần trà tầu rồi thuốc lá có tẩm thuốc phiện. Đền thờ chính của Ông Hoàng Bảy được lập tại nơi năm xưa di hài của ông lưu lại là Đền Bảo Hà, nằm ở chân đồi Cấm, bên bờ thượng lưu sông Hồng, ở bên bến phà Trái Hút, thuộc xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai (Vì thú chơi phong lưu của ông nên nơi ông ngự còn được mệnh danh là Trái Hút Bảo Hà). Ngày tiệc chính của ông là ngày 17 tháng 7 âm lịch, vào ngày này, ở đền ông tập nập du khách thập phương đến dâng ông ngựa xám, bàn đèn, thuốc cống, kẹo xìu (kẹo lạc)… Người về lễ tại Đền Quan Hoàng Bảy Bảo Hà thường mang theo ước nguyện về kinh doanh và may mắn đỏ.
Tìm hiểu thêm: Hướng dẫn cách chuẩn bị lễ vật và văn khấn Thánh Mẫu Thượng Thiên
Đền Hoàng Bảy Đá Thiên, Trại Cau, huyện Đồng Hỷ, Thái Nguyên là nơi tôn kính ông. Có giả thuyết cho rằng quê gốc Quan Hoàng Bảy, Bảo Hà là ở Thái Nguyên xưa, sau khi qua đời, mộ ông được di chuyển đến đây (Chưa được xác minh qua Lịch sử). Một giả thuyết khác cho rằng Đền này được xây dựng để thờ ông Hoàng Bảy, người đã làm lãnh đạo khu vực, có đóng góp trong việc khai hoang, thành lập làng xóm, chăn nuôi…. Sau khi ông qua đời, người dân đã xây dựng Đền để tưởng nhớ ông tại Trại Cau, Đồng Hỷ, Thái Nguyên (Không phải tại Quan Hoàng Bảy, trong tứ phủ)… Mặc dù vẫn có nhiều quan điểm khác nhau về Đền Hoàng Bảy Đá Thiên, nhưng trong lòng tôi và nhiều người khác, Đền Hoàng Bảy Đá Thiên, Trại Cau, huyện Đồng Hỷ, Thái Nguyên vẫn là nơi thờ Quan Hoàng Bảy trong tứ phủ, có sự hiện diện tâm linh từ Trại Cau, Đồng Hỷ, Thái Nguyên.
Những ai chưa có cơ hội đến Bảo Hà, Lào Cai để tưởng nhớ ngài vẫn có thể đến đây dâng lễ. Ở Đá Thiên ngày hôm nay, ngoài lăng mộ của ông (Tương truyền là nơi chứa hài cốt của Quan Hoàng Bảy – Chưa được chứng minh qua lịch sử. Hiện tại là một lăng mộ được xây dựng trên một mảnh đất đúc thành gò) đã có thêm Lầu thờ Đức vua cha Ngọc Hoàng, Thượng đế và quan Nam Tào – Bắc Đầu; Một hang động hình quả núi, trên đỉnh núi có đền thờ Quốc mẫu Âu Cơ, bên trong hang động có ba tòa chúa bói, tứ phủ thánh chầu và các cô sơn trang (Hiện nay đã có nhiều người theo tín ngưỡng đến Đền hầu thánh và xây dựng phủ rất linh thiêng).
Trả lời