Theo Lời Phật tìm hiểu, Đền Cô Bé Minh Lương nằm ở địa phận xã Lăng Quán (Yên Sơn), cách thị xã Tuyên Quang khoảng 11 km theo đường Tuyên Quang -Hà Giang. Xung quanh khu vực Tuyên Quang này còn có đền Cô Bé Mỏ Than, và đền Cô Bé Cây xanh. Cô Bé Minh Lương có thể được coi là Cô Bé Thượng Ngàn chính.
Truyền thuyết rằng: Vào thời nhà Trần (thế kỷ XV), ở tổng Minh Lương, thuộc xã Lang Quán ngày nay có hai cặp vợ chồng, ông chồng người Dao và bà vợ người Mường tuổi đã cao mà chưa có con, ngày ngày hai ông bà ra ngòi Lịch làm công việc xúc tôm tép sống lần hồi. Một hôm, ông chồng ở nhà, chỉ có bà vợ đi xúc tép như mọi ngày, nhưng xúc mãi không được con nào mà chỉ được hai quả trứng lạ. Bà vợ cố gắng xuống hạ nguồn rồi lên tận thượng nguồn ngòi Lịch xúc vẫn chỉ được hai quả trứng ấy nên bà đành mang về thả vào chum nước dưới cầu thang. Một thời gian sau, bà vợ mang thai và sinh ra một cô bé bụ bẫm, đặt tên là Minh Lương. Cùng lúc đó, hai quả trứng thả trong chum nước dưới cầu thang đã lâu nở ra thành hai con rắn. Hai con rắn và cô bé Minh Lương cùng nhau lớn lên và quấn quýt làm bạn với nhau.
Một buổi chiều, hai ông bà đi làm về và nhìn thấy hai con rắn đã quấn chết cô bé. Có con dao rựa đeo bên hông, ông chồng tức giận rút dao vừa chém, vừa nói ”Mày làm hại con tao à”. Hai con rắn sợ quá bỏ chạy, một con chậm hơn nên đã bị chém đứt đuôi. Ông vừa đuổi hai con rắn vừa nói: ”Cụt đi hang Mang, Khoang đi hang Đồng”. Ông bà xót thương cô bé, không nỡ chôn nên đã đặt cô nằm ở trên sàn, đến sáng đã thấy mối đùn lên đắp thành mộ cho cô bé. Dân làng thấy vậy đều cho rằng cô bé đã linh hoá nên nhanh chóng xây dựng miếu thờ. Thời kỳ giặc Cờ Đen đến, Cô Bé Minh Lương đã hiện diện giúp quan quân triều đình thoát khỏi rừng rậm, sau đó cùng nhân dân đánh bại giặc Cờ Den. Sau đó Cô Bé còn hiện diện bốc thuốc, giúp dân chữa bệnh thoát khỏi những cơn hiểm nghèo.
Đền thờ Cô Nhỏ Minh Lương
Nơi đền Cô Minh Lương nằm trong một vùng bao quanh bởi hai con suối tuyệt đẹp là Suối Lịch và suối Cơi. Ngôi đền cũng có một cây thiên tuế đã tồn tại hơn 500 năm. Người dân xung quanh không ai dám xây dựng nhà cửa trong khu vực này, vì vậy có một câu thơ nói rằng:.
”Đền Cô riêng một quả đồi.
Gió lùa hiu hắt mây trôi lững lờ”….
Đền Cô Bé Minh Lương nằm tại khu vực làng bản của người Dao, người Tày vô cùng mến khách.
Sau nhiều lần cải tạo và nâng cấp, đền Cô Bé Minh Lương hiện nay trở nên tráng lệ và imposant hơn, bao gồm các bàn thờ Cô bé, Phật, và Đức Thánh Trần. Sân đền bao gồm một hệ thống các tầng Cô, Cậu, Quan Sơn Thần, chân nhang bản mệnh, Mẫu Cửu Thiên, và bên cạnh đền còn có hai ngôi nhà để phục vụ việc mua sắm và các nghi lễ. Xung quanh đền được bao phủ bởi nhiều cây xanh và hai dòng suối.
Ngay trước cổng đền có hai cây thông, một cây đực và một cây cái, điều đặc biệt là cây cái mọc lên 8 nhánh và có nhánh phụ trông giống hệt bàn tay vái thiên. Một lần, những người già ở làng hoa Ngọc Hà (Hà Nội) lên thăm đền đã xác định tuổi thọ cây đã có trên khoảng 500 năm và khẳng định đây là cây thông duy nhất. Các dân làng xung quanh không ai dám xây nhà cửa xung quanh đồi.
Lễ chính đền diễn ra vào các ngày mùng 10 tháng 1; mùng 4 tháng 4, 24 tháng 6; mùng 10 tháng Chạp âm lịch hàng năm.
Đi thăm Cô Bé Minh Lương nên mong điều gì?
Khi tham quan đền thờ Cô, du khách nên chú ý phải thật chân thành thì mới được Cô chứng giám và bảo vệ. Nếu không chân thành, tôn kính, không chỉ lời cầu khẩn của bạn không thành hiện thực mà còn bị Cô trừng phạt bằng việc gặp nhiều rủi ro, tai nạn.
Đi thăm đền Cô trước hết nên lễ phép sức khỏe và an lành, sau đó mới cầu đến thành đạt trong công việc và vận may.
Khi tham quan đền thờ Cô, du khách nên chú ý đến cách ăn mặc, giao tiếp và cử chỉ hành vi của mình. Không nên mặc quá gợi cảm, nói tục tĩu và có những hành vi không lịch sự trong đền thờ Cô.
Hoàn toàn không được có ý đồ xấu hoặc hành động gian lận, lừa dối hoặc trộm cắp trong đền thờ Cô.
Tìm hiểu thêm: Đền Mỏ Than thờ Mẫu Thượng Ngàn ở Tuyên Quang
Bản viết kính chào Cô Bé Minh Lương.
Minh nhật nguyệt soi đường chính đạo.
Lương càn khôn xét kẻ ngay gian.
Nhớ xưa Lăng Quán – Tuyên Quang.
Minh Lương lại có Cô Ngàn Tiên Y.
Diệu thánh dược thần kì đẩu số.
Đóa phù dung vừa độ tốt tươi.
Nên trang sắc nước hương trời.
Đã trong hiếu kính, lại ngoài cần chuyên.
Đôi thung huyên ngày thường nâng giấc.
Ví so bằng vàng ngọc nết na.
Tảo tần nội trợ tề gia.
Lên non hái thuốc về nhà luyện đan.
Bầu thánh dược tiên hoàn cứu thế.
Đất Tuyên Quang già trẻ đội ơn.
Công Người như núi như non.
Trọn đời giữ tấm lòng son vì đời.
Ai hay nhẽ sao dời vật đổi.
Lánh bụi hồng về cõi hư không.
Đồi cao còn dấu tiên dung.
Nhân dân kỷ niệm nhớ công lập đền.
Tiên Cô Bé trấn miền Bắc Địa.
Xã Minh Lương hòa khí xuân phong.
Núi Dùm điệp điệp trùng trùng.
Suối trong uốn khúc đồi thông rườm rà.
Đêm thanh vắng hiện ra bẻ lái.
Mảng nứa xanh vượt suối tay chèo.
Sông Lô nước chảy lưng đèo.
Mảng Cô xuôi ngược sớm chiều lênh đênh.
Kim quy tướng hiện hình chầu phục.
Cá bạc vàng suối ngọc long lanh.
Minh Lương cảnh trí hữu tình.
Tiên Cô bẻ lái lênh đênh trước đền.
Mảng chở khách hữu duyên hữu phúc.
Mảng chở người trong lúc gian nan.
Mảng Cô chở thuốc trên ngàn.
Mảng Cô cứu kẻ cơ hàn tai ương.
Mảng chở khách lên đường chính đạo.
Mảng chở người cảm mạo phong sương.
Rau măng, cháo bẹ, cơm lam.
Độ người phá núi, khai mương, bắc cầu.
Vai nặng trĩu gánh bầu tiên dược.
Túi Hoa Đà, Biển Thước linh đan.
Thảnh thơi gió núi mây ngàn.
Minh Lương chính trực, cương thường, hiếu trung.
Giận những kẻ thoát vòng bội nghĩa.
Giận những loài tà quỷ yêu ma.
Thương người hiếu kính mẹ cha.
Thương người vì nước, vì nhà, vì dân.
Niềm son sắt kiệm cần liêm chính.
Điểm tô cho nước Việt dài lâu.
Lời Cô ghi nhớ làm đầu.
Nhớ lời mà sửa cho nhau tốt lành.
Tiên Cô Bé anh linh giáng thế.
Nhớ lời Cô đuốc tuệ sáng soi.
Dù cho vận đổi sao dời.
Lời Cô vẫn tỏ muôn đời chẳng phai.
Gương Cô để cho đời soi mãi.
Chữ ”Minh Lương” chói lọi trời đông.
Cô về trắc giáng đền trung.
Khuông trì đệ tử tăng long thọ trường.
Trả lời