Theo Lời Phật tim hiểu, Quan Hoàng Lục là một trong Thập Vị Quan Hoàng, được xếp hạng thứ sáu và là con trai của vua Cha Bát Hải Động Đình. Chuyện về Quan Hoàng Lục không được ghi chép chính xác, tuy nhiên, một trong những câu chuyện phổ biến nhất về ngài là về An Biên Tướng Quân, được cho là hiện thân của Quan Hoàng Lục.
Trong hàng tứ phủ Quan Hoàng, Quan Hoàng Lục ngài đứng sau Quan Hoàng Năm và đứng trước Quan Hoàng Bảy.
Nếu Thái Bảo Bát Nùng (Quan Hoàng Tám Nùng Chí Cao) được coi là tướng lĩnh của vương quốc Nùng, thì An Biên Tướng quân hiện thân của Quan Hoàng Lục lại được coi là tướng lĩnh của vương quốc Tày quản lý vùng đất Cao Bằng ngày nay.
Theo truyền thuyết, Quan Hoàng Lục sinh ra vào ngày 10/8/1038 tại xã Lũng Đính, châu Thượng Lang (hiện nay là xã Đình Phong, huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng) trong một gia đình làm tù trưởng trong nhiều đời. Khi ông 18 tuổi, ông được bổ nhiệm làm thổ tù vì ông là một người khảng khái, trọng nghĩa và luôn tâm huyết chia sẻ tài sản cho người nghèo, được mọi người trong vùng yêu mến. Vào năm 1053 (thời vua Lý Thái Tông), trong cuộc kháng chiến chống lại quân Tống xâm lược lần đầu tiên, Hoàng Lục đã phối hợp với tướng quân Nùng Chí Cao để tấn công vào đất Tống, đột phá các châu như Châu Quý, Châu Uy, Châu Khang, Châu Đăng, Châu Ngô, Châu Đoan, Châu Hình… Và gây ra thiệt hại lớn cho quân Tống.
Quân đội của Hoàng Lục và Nùng Chí Cao được người dân ủng hộ ở mọi nơi mà họ đi qua. Sau khi rút quân, Hoàng Lục tiếp tục chuẩn bị thực phẩm và tăng cường lực lượng để đối phó với quân địch Tống.
Vào năm 1075 (thời kì của vua Lý Nhân Tông), quân đội Tống đã tiến hành cuộc xâm lược thứ hai vào Đại Việt với mục đích phá vỡ hệ thống phòng thủ ở Quảng Nguyên. Viên tướng của đội Tống, Quách Quỳ, đánh giá rằng: “Quảng Nguyên là cổng thông của Giao Chỉ, có quân đội mạnh đóng ở đó. Nếu chúng ta không chiếm được nơi này, khi chúng ta tiến vào sâu vào đất đị enemy, quân đội của chúng ta sẽ bị tấn công từ cả phía trước và phía sau”. Nhận thức được âm mưu xâm lược của đội Tống, vua Lý Nhân Tông đã sử dụng chiến thuật “Tiên pháp chế nhân” và cử Thái uý Lý Thường Kiệt ra trận, đốt cháy kho tàng của quân Tống ở vùng châu Khâm, châu Liêm nhằm giảm sức mạnh của đội Tống và cản trở ý định xâm lược của chúng.
Sau khi nhận được mật lệnh từ Thái uý Lý Thường Kiệt, Hoàng Lục cùng Tôn Đản và Nùng Chí Xuân đã trở thành những bộ tướng dũng mãnh của Lý Thường Kiệt và tung hoành trên đất Tống. Họ đã phá tan âm mưu xâm lược của nhà Tống vào nước Đại Việt và Lý Thường Kiệt đã ra lệnh rút quân về nước để xây dựng phòng tuyến sông Như Nguyệt. Bộ tướng Hoàng Lục đã được tin cậy để trấn giữ vùng Đông Bắc từ Quảng Uyên đến Phục Hoà. Trận đánh ở Quảng Nguyên được xem là quyết định và Lưu Kỷ – một viên tướng có kinh nghiệm đánh vùng rừng núi của nhà Lý đã được giao nhiệm vụ trấn giữ vùng này với 5.000 binh mã. Khi quân Tống dưới sự chỉ huy của Phó tướng Yên Đạt tấn công vào Quảng Nguyên, quân Hoàng Lục và Lưu Kỷ đã đánh trả quyết liệt. Theo lưu truyền trong dân gian, khu vực đền thờ hiện nay được cho là nơi Hoàng Lục đã lập trận địa để chặn bước tiến của quân xâm lược Tống. Các dấu tích còn sót lại đến ngày nay là những ụ, thành đất hình chữ nhật và hình xoáy trôn ốc nằm rải rác dọc hai bên bờ sông Quây Sơn, cách đền khoảng 1 km.
Lăng thờ Quan Hoàng Lục An Biên Thủy Tướng
Ngày 22/4/1088, Quan Hoàng Lục đã qua đời tại Phục Hoà. Quân sĩ và dân cư đã tổ chức lễ đưa hài cốt ông về quê hương Lũng Đính để an nghỉ. Vì những đóng góp to lớn trong việc bảo vệ biên giới, ông đã được phong tướng quân An Biên. Để tôn vinh công lao của ông, người dân Lũng Đính đã xây dựng đền thờ trên núi Đoỏng Lình. Đền thờ Hoàng Lục đã được xếp hạng là Di tích lịch sử và văn hoá cấp tỉnh từ năm 2004.
Đền thờ Vị Tướng An Biên Quan Hoàng Lục
Quan Hoàng Lục là một vị tướng tài ba đã đóng góp lớn trong cuộc chiến chống lại quân xâm lược Tống. Ông được triều đình nhà Lý bổ nhiệm làm tướng quân An Biên và trực tiếp lãnh đạo quân đội để bảo vệ biên giới phía Bắc. Sau khi qua đời, người dân đã xây dựng một đền thờ để tưởng nhớ công lao của ông. Tuy vẫn chưa rõ ngày xây dựng, nhưng ngôi đền vẫn còn lại hai gian nhà cấp 4 rộng khoảng 100 m, với kiểu chữ nhị, mái lập ngói âm dương và cửa đền hướng ra phía Nam. Trên điện thờ có hoành phi ghi: “Tư cách chi thần”.
Hai bên có hai câu đối:.
”Thần uy nghiêm dực hành đất Tống.
Thánh đức anh linh phổ Việt Thanh”.
Khu vực tiền đường và hậu cung được ngăn cách bằng một bức tường dày. Theo các người cao tuổi trong vùng kể lại, trước đây trong đền có tượng Hoàng Lục được làm bằng đồng, hai bên có tượng quan văn, quan võ được làm bằng đất và chuông đồng, hậu cung có nhiều bệ thờ và bát hương, nhưng những hiện vật này đã bị thất lạc. Giá trị còn lại của ngôi đền chính là ở chất liệu xây dựng. Đền được xây bằng đất sét trộn với mật mía rất công phu. Hiện tại, các bức tường vẫn còn chắc chắn và đặc biệt vẫn lưu giữ được 4 sắc phong của triều Nguyễn, phong cho những người canh giữ đền đang được bảo quản tại Bảo tàng tỉnh.
Tưởng nhớ đóng góp của tướng quân Hoàng Lục An Biên, hàng năm vào ngày 14, 15 tháng Giêng, cư dân trong khu vực tổ chức lễ hội tại đền lớn.
- Vào ngày 14, các nghi lễ được tổ chức, bao gồm: Dâng lễ vật, đọc văn tế với nội dung ca ngợi công lao của Hoàng Lục trong việc bảo vệ đường biên giới của Tổ quốc; Sau đó là lễ cầu phúc, cầu mong cho mọi người có một năm mới đầy may mắn.
- Vào ngày 15, các trò chơi dân gian như Tung còn, múa Kỳ lân, hát văn nghệ được tổ chức sôi nổi. Vào mùa thu, khi mùa màng đã được thu hoạch xong, cư dân địa phương lại chọn một ngày tốt để mổ lợn và làm xôi đem lên đền để cảm tạ.
Trông nom cho Quan Hoàng Lục
Không giống như những quan hoàng khác, Quan Hoàng Lục hiếm khi trở về ngự đồng. Chỉ khi có tiệc chính hoặc thỉnh ông tại đền thờ chính thì ông mới trở về ngự đồng. Khi ở ngự đồng, ông mặc áo đỏ, và có lúc hầu đồng quan mặc áo đen hoặc áo xanh thêu rồng hình chữ thọ và khoác áo choàng. Khi làm việc, ông thể hiện sự khai quang, múa cờ, múa kiếm. Sau đó, ông uống rượu và nghe văn, thưởng thức món ăn và chơi trò chơi xe giá.
Quan Hoàng Lục là một tên tuổi nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam.
Tác phẩm Quan Hoàng Lục
Chính quê Trùng Khánh Cao Bằng.
Có quan Hoàng Lục giáng phàm tối anh linh.
Cõi trần gian hữu tình hữu cảnh.
Đất Cao Bằng – Trùng Khánh tựa cõi tiên.
Lý triều có Đại tướng An Biên.
Tiễu trừ giặc Tống giữ yên cõi bờ.
Nước Nam Việt đẹp như huyền thoại.
Sách trời ghi sáng mãi sử oai hùng.
Đức Hoàng Lục ngài thông thạo kiếm cung.
Vâng lệnh Thái Úy giữ vùng biên cương.
Mười tám tuổi am tường binh pháp.
Thông kinh thư sử sách làu làu.
Khắp hòa tam thập lục châu.
Nức danh gia thế đẹp câu thuận hòa.
Khai quang thậm thì diệu.
Quang minh chứng đàn duyên.
Ngã tích tang cúng dàng.
Kim phụng hoàng lân cận.
Phật Thánh Chúa Tiên trung vương.
Hoàng Lục có lệnh truyền ra.
Các quan thủy bộ cùng là chư dinh.
Chuyên cần luyện tập quân binh.
Đánh đông dẹp bắc tung hoành mọi nơi.
Thái Úy Lý Thường Kiệt đức vời vời sáng.
Nhận thấy Hoàng tỏa rạng mưu cơ.
Ban cho nào kiếm nào cờ.
Cùng ban mật lệnh bất ngờ xuất quân.
Dùng chiến thuật chế nhân tiên pháp.
Phá kho tàng tiến đánh Tống bang.
Châu Liêm cùng với châu Khâm.
Xua quân xung kích thỏa tầm trông xa.
Sông Như Nguyệt dựng ra phòng tuyến.
Dẹp âm mưu xâm chiếm nước ta.
Từ Quảng Uyên đến Phục Hòa.
Hoàng Lục trấn giữ gần xa thỏa lòng.
Mậu Tuất Lý Nhân Tông Chính Hạ.
Hoàng Lục ngài từ giã nhân gian.
Đoỏng Lình dân lập ngôi đền.
Khắp vùng Lũng Đính muôn miền khói nhang.
Đức Hoàng Lục độ oan cứu khổ.
Ngài hiển linh phù trợ trần gian.
Tội công (Ai tội, ai công) ngài biên chép rõ ràng.
Tiễu trừ kẻ ác phục hàng quỷ ma.
Cũng có lúc Ngài ra trợ phép.
Giúp cho người đẹp nết thảo ngay.
Có khi dạo gót đông tây.
Câu thơ Thái Úy sẵn bày cuộc ngâm.
Ngài ngâm rằng:.
Nam quốc sơn hà Nam đế cư.
Tiệt nhiên định phận tại thiên thư.
Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm?
Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư!
Đấng anh linh phong tư tài mạo.
Rạng vẻ ngoài mũ áo cân đai.
Độ cho hai chữ Lộc Tài.
Độ cho già trẻ gái trai cát tường.
Phép thần thông hô phong hoán vũ.
Tài kinh bang tế thế chuyển luân.
Nức lòng tướng sĩ ba quân.
An Biên đại tướng muôn dân phụng thờ.
Ngày lễ Quan Hoàng Lục
Trong Tứ phủ, ngày tổ chức tiệc của Quan Hoàng Lục là vào ngày 19/4. Bởi vì ông hiếm khi sử dụng đồng để ngự, nên rất ít người biết, thậm chí không biết.
Bên cạnh câu chuyện về Quan Hoàng Lục An Biên Tướng Quân, người dân còn biết đến một số câu chuyện khác được cho là thể hiện của Quan Hoàng Lục như Quan Hoàng Lục Thanh Hà và Quan Hoàng Lục Trần Nhật Duật.
Trả lời