Theo Lời Phật tìm hiểu, người xưa tin rằng thờ cúng Ông Địa – Thần Tài trong nhà sẽ mang lại sự an yên cho gia đình, cùng với sự thịnh vượng và may mắn trong kinh doanh.
Tín ngưỡng thờ thần là một nét đẹp trong văn hóa truyền thống của dân tộc Việt Nam. Từ khi nhà nước sơ khai được hình thành, người ta đã biết thờ cúng các vị thần tự nhiên, siêu nhiên như thần Đất, thần Mây, thần Mưa, thần Gió, thần Sấm… Tín ngưỡng thờ thần này bắt nguồn từ tâm lý e sợ các hiện tượng tự nhiên mà họ chưa thể giải thích được vào thời điểm đó.
Và điều này cũng phản ánh tinh thần biết ơn đối với các vật, hiện tượng tự nhiên xung quanh đã mang lại cho họ môi trường sống và làm cho cuộc sống của họ trở nên phong phú, thịnh vượng và yên bình.
Truyền thuyết về Ông Địa
Trong thời kỳ sống của người Việt xưa, nông nghiệp chiếm phần lớn trong đời sống. Nông nghiệp phụ thuộc vào nhiều yếu tố tự nhiên như đất đai, thời tiết, khí hậu… Trong đó, đất đai được coi là yếu tố quan trọng tạo nên mọi vật, giúp con người có cuộc sống sung túc và no đủ. Vì vậy, thần Đất hay Thổ Thần là một trong những vị thần được người nông dân quan tâm nhất.
Như ta đã biết, Nam Bộ là một vùng đất mới, khi đặt chân lên mảnh đất này, vùng đất Nam Bộ vẫn còn là một vùng đầm lầy nê địa, rừng hoang cỏ rậm, thú dữ tràn đầy… Tất cả những điều ở đây đều là mới lạ đối với họ, từ tiếng chim hót, tiếng cá vẫy đuôi… Đến tiếng cọp rống, gió rít đều gây cho họ một cảm giác lo sợ.
”Tới đây xứ sở lạ lùng,.
Con chim kêu cũng sợ, con cá vùng cũng ghê”.
Dân cư tại vùng Nam Bộ thờ cúng các vị thần cai quản tại khắp nơi trong vùng đất như rừng, sông, và đất đai để đảm bảo sự thành công trong kinh doanh và cuộc sống an lành. Họ tôn kính Thổ Địa vì những lợi ích mà vị thần này mang lại cho họ. Thổ Địa được coi là bảo vệ cho vườn tược và ruộng đất của họ.
Về hình tượng Ông Địa ở miền Nam, thì hình ảnh Ông Địa hay tranh vẽ thường là một người trung niên béo tròn, bụng to, vú lớn, miệng cười tươi tắn, tay cầm quạt, tay cầm điếu thuốc lá… Trông rất phóng khoáng, đầy sức sống và mang đầy chất phóng túng. Và nó cũng mang chút hơi hước trong tính cách của người miền Nam.
Người ở miền Nam thường tin vào thần linh, tuy nhiên họ không hoàn toàn tín nhiệm vào việc thờ cúng. Khi họ tôn thờ Ông Địa, họ thường làm điều này suốt năm, nhưng khi đối mặt với những năm mất mùa hoặc kinh doanh thua lỗ, họ có thể van xin Ông Địa nhiều lần nhưng cuộc sống vẫn không cải thiện. Trong trường hợp này, họ có thể bỏ Ông Địa ở đâu đó hoặc vứt xuống sông.
Vì vậy, Ông Địa ở Nam Bộ được xem như gần gũi với con người, như một vị thần dân dã. Điều này đã dẫn đến hàng loạt câu chuyện dân gian về Ông Địa, để giải thích các đặc điểm ngoại hình và giải thích những sự kiện kỳ lạ không thể giải thích được trong cuộc sống hàng ngày.
Trong ”Sự tích Ông Địa bụng bự” có kể rằng:.
“Trước đây, Ông Địa cũng có bụng bình thường giống như bụng của mọi người. Lúc đó, Ông Địa đã kết bạn với Hà Bá. Ở khu vực đó có một người góa phụ, tính cách rất khó chịu, nhưng bà lại có một cô con gái xinh đẹp. Bà có tật, mỗi khi chửi con thì những lời đầu tiên luôn rất cay đắng.”
– Má mày Hà Bá!
Thấy vậy, Ông Địa mới tìm gặp Hà Bá, vừa thiệt, vừa giỡn, bảo rằng:.
Nè Hà Bá, anh may mắn quá! Ở đây, hàng ngày luôn có người muốn kết hôn với anh đấy. Và đặc biệt là cô gái xinh đẹp đó.
Hà Bá mừng quá liền hỏi:.
– Thiệt vậy không? Mà ai vậy? Nhờ anh làm mai dùm tôi liền đi nghe.
Ông Địa bằng lòng và dẫn Hà Bá đi.
Ngày hôm sau, khi trời mới sáng, Hà Bá đã theo Ông Địa đến cổng của ngôi nhà của bà góa kia. Vì còn sớm, cô con gái út vẫn đang ngủ, chỉ có bà mẹ dậy sớm để quét dọn sân. Giữa sân là con chó cái, có vẻ như nó phải canh nhà nên vẫn đang nằm yên đó, không chịu đi khi bị đuổi. Dù đã đuổi mãi nhưng không được, bà góa đã tức giận và dùng cán chổi đập vào con chó, đồng thời chửi rủa.
– Cái đồ Hà Bá!
Thiệt nào ngờ? Hà Bá giận quá chừng liền đạp cho Ông Địa một đạp và chửi:.
– Đồ khốn! Dám lừa tao! Dẫn tao đi để gả cho con chó cái này hả?
Không ai ngờ rằng chỉ vì một cú đạp, Ông Địa đã ngã xuống đất. Dù có vấp ngã, Ông Địa vẫn cười sảng khoái vì đã uống quá nhiều nước kinh. Thậm chí, bụng ông còn phình ra và ngày càng to lên, đến nỗi giống như bây giờ.
Phong tục tôn vinh vị thần Ông Địa
Trong quá trình phát triển lịch sử, tín ngưỡng thờ Thần Đất nói chung và thờ Ông Địa nói riêng đã trải qua nhiều thay đổi, không giữ nguyên được sự đơn giản của tín ngưỡng ban đầu. Trong tâm trí của người dân Nam Bộ, Ông Địa được coi là một vị thần phúc, không chỉ bảo vệ đất đai, ruộng vườn mà còn giúp gia chủ giàu có, mau lành bệnh và tìm lại những món đồ đã mất. Vì vậy, sáng sớm khi mở cửa nhà hoặc cửa hàng, gia chủ thường tặng Ông Địa một tách cà phê đen, một điếu thuốc lá và thỉnh thoảng cả cà phê sữa ngon và một gói thuốc ba số 555. Đôi khi họ còn thưởng cho Ông Địa bánh bao và thịt heo quay.
Theo quan niệm dân gian, ông Địa được thờ để mang lại may mắn trong kinh doanh. Tuy nhiên, trong các tôn giáo Á Đông, ông Địa lại được coi là vị thần quản lý địa phương hoặc bảo vệ gia đình. Ở cấp độ cao hơn, ông Địa trở thành vị thần bảo trợ cho những người tốt, những người tu hành được bình an trên con đường tâm linh. Vì vậy, ông Địa có tầm quan trọng về mặt tâm linh.
Ngoài ra, còn có nhiều địa điểm bị ảnh hưởng bởi Trung Hoa được gọi là Ông Địa hoặc Ông Thần Tài (vì tin rằng mọi thứ đều bắt nguồn từ đất – Tấc đất là tất vàng).
Bởi vì Thổ Công là vị thần quan trọng nhất trong gia đình. Nếu đứng bên ngoài nhìn vào thì Bát hương thờ Thổ công ở giữa, phía bên trái là bát hương của bà Cô Tổ, phía bên phải là bát hương của Gia Tiên. Khi cúng lễ, tất cả phải khấn Thổ Công trước để xin phép cho tổ tiên của mình.
Thường thì, khi thực hiện các công việc liên quan đến đất đai như đào ao, đào giếng, xây dựng, trồng trọt, làm ruộng, đào huyệt… Thì tất cả đều phải thờ cúng vị thần này.
Việc tôn kính ông Địa là một nghi thức đặc biệt đối với người Việt Nam. Đối với người miền Nam và người Hoa Kiều, khi cúng ông Địa, họ thường bẻ ăn trước đó để tránh rủi ro, vì theo một số truyền thuyết, ông Địa đã bị đầu độc và qua đời. Ngược lại, người miền Bắc vẫn thực hiện nghi lễ cúng ông Địa như bình thường.
Dù thế nào, Ông Địa đã liên kết với cư dân Nam Bộ trong suốt lịch sử dài, cùng hành trình với họ trong hơn ba trăm năm nên Ông Địa đã trở nên gần gũi với cư dân Nam Bộ. Mặc dù họ vẫn tôn kính ông như trước nhưng trong tâm hồn, ông luôn hiền từ, không trách móc ai… Vì vậy, hình tượng của Ông Địa được tạo ra như vậy và khi ai đó làm việc chăm chỉ hoặc chơi đùa hết mình, họ thường nói: “Hãy chơi thật vui vẻ, Ông Địa sẽ luôn ở đó để bảo vệ”.
Truyền thuyết về Thần Tài
Theo tín ngưỡng, Thần Tài là một vị thần mang đến sự giàu có, tài lộc cho gia đình. Khi làm việc gì, chúng ta thường thấy chủ nhà cầu nguyện với Thần Tài.
Một sự tích xưa về Thần Tài là ”sự tích Âu Minh – Như Nguyên”.
Một lái buôn tên Âu Minh khi qua hồ Thành Thảo đã gặp một cô gái tên Như Nguyện. Âu Minh đã đưa Như Nguyện về nhà làm ăn và trở nên giàu có hơn. Tuy nhiên, vào một ngày tết, Âu Minh đã đánh Như Nguyện và cô đã biến mất. Sau đó, Âu Minh đã trở nên nghèo xác nghèo xơ và phá sản. Người ta tin rằng Như Nguyện là hóa thân của Thần Tài và đã lập bàn thờ thờ cô.
Tại sao lại không nên dọn dẹp hoặc quét rác trong 3 ngày đầu năm? Bởi vì theo truyền thống, người ta tin rằng nếu dọn dẹp rác trong những ngày này, sẽ không chỉ có rác mà còn có cả Thần Tài. Việc thờ cúng Thần Tài tại nơi thờ cúng cũng bắt nguồn từ quan niệm này.
Cũng có 1 sự tích khác về Thần Tài đó là ”Sự Tích mùng 10 tháng giêng âm lịch”.
Nghe đồn rằng Thần Tài chỉ hiện diện trên bầu trời, trên đất không có, ông là vị Thần chịu trách nhiệm về tiền tài và sự giàu có.
Trong một lần đi chơi và uống rượu, vì say quá nên Thần Tài rơi xuống trần gian. Không may đầu va vào đá nên ông bị ngất. Khi thức dậy vào sáng hôm sau, mọi người thấy một người ăn mặc giống như diễn viên cải lương, gây ngạc nhiên và nghĩ rằng ông ta bị điên.
Khi thấy vậy, mọi người đã cởi sạch quần áo và mũ nón của Thần Tài để bán. Sau khi tỉnh dậy, Thần Tài không có bất kỳ món đồ nào trên người và do bị đập đầu vào đá nên không nhớ mình là ai.
Vì sống trên thiên đình lâu năm, Thần Tài không quen với công việc ở thế gian, thường lang thang xin ăn khắp nơi. Một lần, trong lúc ăn xin, Thần Tài tình cờ gặp một nhà kinh doanh buôn bán thịt gà, vịt, heo quay không được ưa chuộng, khi chủ nhà thấy Thần Tài đến xin ăn, đã mời Thần Tài vào ăn.
Vì Thần Tài được chủ quán cho ăn nên ông ăn rất nhiều, đặc biệt là ông thích thịt heo và vịt quay. Điều đáng kỳ lạ là khi ông đến quán này ăn, nhiều khách hàng kéo đến và quán luôn đông đúc. Người chủ quán thấy điều này rất lạ, nên họ mời Thần Tài vào ăn mỗi ngày.
Quán đối diện thường xuyên đón đông đảo khách hàng, nhưng từ khi Thần Tài đến ăn ở quán này, khách hàng từ quán đối diện bắt đầu chuyển sang quán này để thưởng thức.
Sau một khoảng thời gian, người bán hàng trở nên phổ biến và cảm thấy may mắn vì có thể thưởng thức những món ăn ngon mỗi ngày. Tuy nhiên, anh ta chỉ ăn bằng tay và thường không tắm rửa, gây mùi hôi khó chịu.
Suy nghĩ về Thần Tài có thể làm khách khó chịu và không muốn đến ăn nữa, cộng thêm việc lãng phí đồ ăn cho một người không đáng, chủ quán đã quyết định đuổi ông ta đi.
Quán đối diện trước đây luôn đông khách, nhưng hiện tại thì lại trống vắng. Khi thấy Thần Tài bị chủ quán bên kia đuổi, người ta đã mời Thần Tài vào quán để ăn uống. Như vậy, như trước đây, quán vẫn thu hút được nhiều người đến ăn uống.
Vì vậy, ai cũng cố gắng mời Thần Tài đến quán để thu hút khách đông đúc. Điều này đã dẫn đến câu nói phổ biến “Thần Tài gõ cửa”.
Cư dân trong khu vực đã phát hiện Thần Tài đang không mặc quần áo, sau đó đưa ông đến một cửa hàng để mua quần áo mới. Sau khi mặc lại quần áo và đội mũ, Thần Tài nhớ lại tất cả mọi chuyện và bay lên trời.
Thần Tài được xem như là một kho báu và được tôn thờ bằng cách lập bàn thờ. Thần Tài được miêu tả như là một người lang thang quần áo rách rưới.
Ngày Thần Tài bay về trời cũng chính là ngày mùng 10 tháng giêng Âm lịch.
Trả lời